محمد پژمان - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه ایلام
حجت شیخی - عضو هیات علمی دانشگاه ایلام

معنایی که محیط و ویژگی های کالبدی آثار انسانی را به انسان القا می کنند، مشتمل بر آن دسته از اصول و ارزش های فرهنگی و هویتی است که شکل دهنده محیط می باشند. به بیان دیگر، محیط مصنوع با سمبل ها و تناسبات و اجزا و نشانه ها و اشکال و رنگ ها و عملکردها، در عین حالی که بیانگر جهان بینی و هویت و فرهنگی است که بانی شکل گرفتن آن شده اند، اصول و ارزش های آنها را نیز به انسان القا نموده و به نوعی در تحولات فرهنگی و رفتارهای آحاد جامعه استفاده کننده ایفای نقش می نماید. بررسی مفهوم هویت اجتماعی و ملی بیشتر از اینکه در سطح فرد مطرح باشد در سطح اجتماع مطرح است. اولین نظریه ها برای تعیین و تعریف هویت، نظریه هایی هستند که بیشتر فرد مدار بودند و واحد تحلیل آنها فرد بود و بعدها دیگر اندیشمندان بحث هویت را در اجتماع مطرح کردند. عالمان علوم اجتماعی و معماری می خواهند بر این واقعیت تاکید کنند که احساس هویت به واسطه دیالکتیک میان فرد، جامعه و فضای شهری زیست او شکل می گیرد. هویت کم و بیش در نگرش ها و احساسات افراد نمود می یابد ولی بستر شکل گیری آن زندگی جمعی است. در واقع این موضوع را باید بیان نمود که مساله هویت و جامعه و فضای شهری تاروپودی هستند که در زمان باهم بودن معنا می دهند. زمانی که سطح روابط اجتماعی در یک جامعه افزایش یا کاهش پیدا کند این هویت است که در بستر این تحولات دچار تغییرات بنیادین میشود. در این نوشتار نگارندگان در پی تاکید بر موضوع هویت شهر و اجتماع اسلامی-ایرانی در خصوص ارتباطات اجتماعی هستند . این تحقیق براساس رویکرد کیفی و مقالات مروری به همراه مطالعات کتابخانه ای تاریخی و دیگر ابزارهای جمع آوری اطلاعاتی تدوین گردیده است و موضوع هویت و فضاهای شهری اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. در قسمت نتیجه گیری بحث هویت و موضوع تعاملات اجتماعی که سازنده یک فضای شهری اجتماعی سالم است با اهداف خاص خود و راهکارهای بنیادین مطرح گردیده است.

هویت، معماری، فضای شهری، روابط اجتماعی