مسیح الله معصومی - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه حکیم سبزواری
سعید تاج آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه حکیم سبزواری

خلوت به معنای فرآیندی که طی آن انسان به تنظیم حوزه رابطه خود با دیگران و تجربه خویشتن نگری نائل می شود بیش از هر مکان دیگری در "خانه" مجال بروز می یابد. این مقوله و تحقق پذیری آن در زیست-جهان خانه در این مقاله مورد بررسی و چالش قرار می گیرد . "خلوت فردی" و "خلوت جمعی" در دو سوی طیف خلوت و دو وجه هم تراز از یک ماهیت اند و ضروری است توامان برای تحقق خلوت بهینه مورد توجه قرار گیرند. اولویت بخشی به هر یک از این سطوح یا نادیده گرفتن هر کدام، می تواند به آسیب های روانی یا اجتماعی بیانجامد و فضای خانه را به محیطی ناکارآمد در تامین نیازهای ساکنان تبدیل کند . این پرسش مطرح است که توجه به مفهوم خلوت چه تاثیراتی درطراحی مجتمع های مسکونی میگذارد و امروزه تا چه میزان تحت تاثیر این مفهوم کاربردی قرارگرفته است ؟ هدف این پژوهش ، بررسی عوامل موثر در نحوه طراحی اصولی برای دستیابی به خلوت مطلوب ساکنین مجموعه های مسکونی می باشد و همچنان سعی بر این است که راهکارهایی برای بهبود این عوامل در جهت حرکت به سوی معماری خلوتگرا ارائه گردد. این تحقیق از نظر رویکرد از نوع کیفی میباشد چرا که در این پژوهش بررسی اطلاعات مورد نظر بیشتر از نوع مفهومی و کیفیت کارایی آن مورد بررسی قرار میگیرد همچنین مطالعات تحقیق از نوع ژرفانگر است و بصورت عمقی مورد بررسی قرار داده شده و بدنبال جنبه های کیفی، ارزشی و ذهنی پدیده ها می باشند . روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی صورت گرفته و درروش گردآوری اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانه ای به جمع آوری و به بررسی نظریه ها و مبانی پژوهشگرانی که در زمینه خلوت فردی فعالیت داشته اند پرداخته شده است.

خلوت ، ازدحام ، قلمرو، فضاهای شخصی، مسکن و معماری