امنیت کالبدی با تکیه بر معماری بومی ایران در هنگامه بحرانهای طبیعی (اسکان موقت پس از زلزله)

کشور ایران یکی از سانحه خیزترین نقاط دنیا از نقطه نظر بلایای طبیعی می باشد که در این میان زمین لرزه شایعترین می باشد. لیکن فرآیند نوپای مدیریت بحران در ایران غالبا به مقوله هایی نظیر مقاوم سازی ساختمان ها در راستای مواجهه با پیامدهای زلزله پرداخته و از دیگر وجوه مطرح در فرآیند مستمرمدیریت بحران غافل مانده است. یکی از این وجوه مقوله اسکان سانحه دیدگان پس از زمین لرزه می باشد. تحلیل ها و ارزشیابی های علمی مدون و قابل استناد از نتایج امداد رسانی تجارب گذشته در زمینه اسکان موقت در ایران بسیار ناچیز و اندک است و انچه شاهد ان هستیم تکرار یکسان تجارب گذشته با تمامی کاستی ها و ناکامی های آن در هر سانحه است. قرارگیری مناطق مختلف ایران بر روی نوار زلزله خیز، آسیب پذیری بناهای احداثی و کمبود زیرساخت های لازم برای عملیاتی کردن صحیح مدیریت بحران، سبب شده که خطرپذیری لرزه ای در مناطق شهری و روستایی بسیاربالا ارزیابی شود. آنچه از یک زلزله فاجعه می سازد عدم امادگی به منظور مقابله با آن و پیشگیری از عواقب زیانباری است که به بار می آورد. هدف این مقاله بررسی سوابق موجود از مصادیق تا نظریات گوناگون و بررسی قابلیت های معماری بومی ایران جهت بهره گیری برای اسکان موقت پس از زلزله بوده است. این تحقیق از نوع کاربردی با روش کتابخانه ای بوده و شاخص های مورد مطالعه امنیت کالبدی، مدیریت بحران، معماری بومی ایرانی می باشد. یافته ها حاکی از آن است که افزایش تلفات ناشی از زلزله در ابتدا عمدتا به دلیل ساخت و ساز نامناسب ساختمان ها در زمان وقوع زلزله است و در ادامه به دلیل عدم رسیدگی به موقع به افراد و نداشتن سرپناه مناسب و شیوع بیماری ها، گسترش می یابد. در نظر گرفتن تمهیداتی در برنامه ریزی شهری و در مقیاس طرح های جامع و تفصیلی که به صورت جدی به مساله اسکان موقت پس از زلزله پرداخته شود می تواند به گامی مهم در جهت رفع این مشکل تبدیل گردد.

Keywords:

امنیت کالبدی , مدیریت بحران , معماری بومی , بحران طبیعی , اسکان موقت