محمود رضا رمضانپور - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، ساری
هادی اسدی رحمانی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج
کاظم خاوازی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج

استفاده از باکتری­های افزاینده رشد از طریق مکانیسم­های مستقیم و غیر مستقیم می­تواند باعث افزایش رشد و عملکرد در گیاهان زراعی شود. در این آزمایش تاثیر گونه­هایی از باکتری سودوموناس با توان حل کنندگی فسفات بر عملکرد، پارامترهای رشد و جذب فسفر در سه رقم برنج مورد مطالعه قرار گرفت. اثر این گونه­ها از طریق انجام یک آزمایش گلدانی به شکل فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در چهار تکرار بررسی شد. در این آزمایش ارقام برنج شامل: طارم، ندا و خزر و شش سویه از باکتری سودوموناس: GO۱۱, GO۱۲, GO۱۵, GU۱۰, MZ۳, MZ۱۶ همراه با یک تیمار بدون تلقیح، مورد ارزیابی قرار گرفت. در مرحله گلدهی وزن­تر و خشک اندام هوایی گیاه و جذب فسفر در گیاه، و در مرحله برداشت محصول، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد خوشه، تعداد سنبلچه، تعداد دانه در خوشه، ارتفاع بوته و جذب فسفر در دانه اندازه­گیری شد. نتایج حاصل از اجرای این تحقیق نشان داد که بر اساس آزمون دانکن در سطح پنج درصد، در هر سه رقم مورد مطالعه، اختلاف معنی­داری بین پارامترهای اندازه­گیری شده وجود داشته و بیشترین عملکرد دانه از رقم ندا حاصل شد. همچنین تلقیح با سویه­هایی از باکتری سودوموناس، همه پارامترهای رشد را افزایش داد و سویهPseudomonas fluorescens GO۱۵ ، بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه برنج داشت که نسبت به تیمار بدون تلقیح (شاهد)، ۵/۲۴% افزایش نشان داد. نتایج حاصل از اثر متقابل ارقام مختلف برنج و سویه­های باکتری نشان داد که بیشترین عملکرد دانه و پارامترهای رشد از تلقیح سویه GO۱۵ Pseudomonas fluorescens و رقم ندا حاصل شد. جذب فسفر در گیاه و دانه با تلقیح سویهPseudomonas fluorescens GO۱۲ و به ترتیب با رقم ندا و خزر حاصل شد. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، سویه­های باکتری سودوموناس بر عملکرد دانه برنج و جذب فسفر در گیاه و دانه موثر بود.

باکتری های افزاینده رشد, حل کنندگی فسفات, سودوموناس پوتیدا, سودوموناس فلورسنس و عملکرد دانه