آمنه زارع - استادیار گروه زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

هدف پژهش حاضر بررسی فرایندهای واجی نظیر کشش جبرانی، درج و همگونی (هماهنگی واکه ای) در گویش شیرازی در چارچوب نظریه بهینگی (Prince and Smolensky, ۱۹۹۳/۲۰۰۴) است. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی انجام گردید. داده های این پژوهش با استفاده از ضبط گفتار ۱۰ گویشور بومی (۵مرد و ۵ زن در رده های سنی ۴۰ - ۸۵ سال)، منابع موجود در گویش شیرازی و شم زبانی نگارنده گردآوری شده اند. در توصیف و تحلیل داده ها، محدودیت های حاکم در صورت بهینه هر یک از فرایندها تبیین شده اند. بررسی داده ها نشان می دهد که در این گویش فرایند کشش جبرانی از زایاترین فرایندها است و شامل تمام انواع آن می شود. فرایند درج انسدادی چاکنایی، در هنگام بیان مفهوم معرفگی در بافت های ویژه ای صورت می گیرد، به علاوه فرایند همگونی (هماهنگی واکه ای) بر تمام هجاهای دارای الگوی هجایی CV.CVX اعمال می شود که ویژگی خاص گویش شیرازی محسوب می شود.

شیرازی، کشش جبرانی، درج، همگونی، نظریه بهینگی