سیدامیرحسین ساداتی - فارغ التحصیل گروه مدیریت فرهنگی _دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

امروزه یکی از چالش های عمده ناپایدارکننده شهری کشور، گونه ای شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی یا حاشیه نشینی است. سکونتگاه های غیررسمی به مناطقی گفته می شود که مهاجران روستایی و محرومان جامعه شهری را در خود جای داده یا خارج از برنامه ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری، عمدتا بدون مجوز در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها به وجود آمده است. فقدان سند مالکیت رسمی و محرومیت از خدمات و زیرساخت های شهری از شاخص های این سکونتگاه هاست. شرایط موجود و حاکم بر این گونه نواحی در بروز ناهنجاری های اجتماعی و حتی سیاسی بسیار مساعد است. به طور کلی در دنیا از هر شش نفر یک نفر در سکونتگاه های غیررسمی زندگی می کند و در صورتی که این روند ادامه پیدا کند و دولت ها برنامه ای برای آن نداشته باشند تا سال ۲۰۳۰ حدود دو میلیارد نفر از جمعیت شهرنشین دنیا در این گونه سکونتگاه ها زندگی خواهند کرد." این گفته ها، بخشی از سخنان عباس شفیعی، عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران است. هدف این مقاله بررسی سکونتگاه های غیررسمی و چالش های فرهنگی این محلات با روش توصیفی می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد اعتیاد، طلاق، بیکاری، حاشیه نشینی و آسیب های اجتماعی را به عنوان پنج آسیب نیازمند توجه بیشتر در سکونتگاه های غیررسمی می باشد. و می توان گفت رویش خود جوش و بدون برنامه فضاهای حاشیه شهر موجب رشد و گسترش ناموزون شهر و به وجود آمدن مسائل زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی از قبیل: سیمای نامطلوب شهر، اعتیاد به مواد مخدر، گسترش مرکز فساد اخلاقی و در نهایت ناپایداری شهری شده است. و می توان گفت سکونتگاه های غیررسمی یکی ازمهمترین چالشهای شهری امروز ایران محسوب میشود نه تنها درشهرهای بزرگ بلکه درشهرهای میانی و کوچک نیز چنین پدیده ای وجود دارد شهرهای امروزی که با مساله اجتماعات غیررسمی و خودساخته روبرو هستند. بطوریکه نسبتی ازجمعیت آنها درسکونتگاه های غیررسمی که دورتادورشهر را فراگرفته اند زندگی می کنند حوادث غیرمترقبه منجر به مهاجرت های گسترده ای می شود مهاجرینی که در توسعه بارخود اعتقادات مذهبی و اداب و رسوم زادگاه خویش را به همراه دارند و درمواجهه با ارزشهای فرهنگی و الگوهای رفتاری رایج درجامعه شهری دچا رتعارضات و تناقضاتی می گردند که این خود مشکل را حادترمی سازد.

آسیبهای اجتماعی، سکونتگاههای غیررسمی، چالش های فرهنگی