مهرداد پنجه بند
سعید احتشامی
کامبیز قاضی زاده

مقدمه: حرفه ی خلبانی یکی از مشاغل حساس و پر استرس در هر جامعه ای است و شاید بتوان گفت یکی از مهمترین مشاغل در بین نیروهای نظامی و دفاعی کشور محسوب می شود. هر قدر این کارکنان از نظر روانی و جسمی سالمتر باشند، دارای کارایی بهتری خواهند بود و از آنجا که عامل اضطراب یکی از مهمترین متغیرهای موثر در رفتار و کارایی فرد به شمار می رود لذا توجه و مطالعه آن در بین خلبانان ضروری به نظر می رسد. هدف این پژوهش بررسی اضطراب در بین خلبانان و مقایسه آن با کارکنان اداری بود. روش بررسی: نوع مطالعه در این پژوهش علی مقایسه ای(ex post facto) می باشد. هدف از روش تحقیق علی مقایسه ای یافتن علت های احتمالی یک الگوی رفتار است(اضطراب). بدین منظور آزمودنی هایی که دارای رفتار مورد مطالعه هستند(خلبانان) با آزمودنی هایی که این رفتار در آنها مشاهده نمی شود (کارکنان اداری) مقایسه می شوند. جامعه آماری شامل خلبانان مستقر در پایگاه های هوایی بود. از این جامعه ۶۸ نفر به طور تصادفی انتخاب و با ۶۸ نفر از کارکنان اداری در میزان اضطراب مورد مقایسه قرار گرفت. برای اندازه گیری اضطراب از آزمون اضطراب کتل استفاده گردید. یافته ها: ۶/۲۰% خلبانان هواپیمای شکاری و ۴/۷۹% خلبانان هواپیمای ترابری بودند. ۷/۳۹% در عملیات جنگی شرکت داشتند و ۷/۱۴% در طول مدت خدمت دچار سانحه هوایی شده بودند. میانگین نمره اضطراب بین خلبانان و کارکنان اداری، خلبانان شرکت کننده در عملیات جنگی و خلبانانی که در عملیات جنگی شرکت نکرده بودند، خلبانان شکاری و ترابری از نظر آماری اختلاف معنی داری را نشان نداد (۰/۰۵>P).میانگین نمره اضطراب بین خلبانانی که دچار سانحه هوایی شده بودند بیش از خلبانانی بود که دچار سانحه نشده بودند که این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود ( ۰/۰۵>P). بحث: نتایج نشان دادند که اضطراب تنها بین خلبانانی که سانحه هوایی داشتند اختلاف معنی داری با سایر گروه ها دارند. البته به دلیل کم بودن نمونه نمی توان این نتیجه را تعمیم داد. لذا پیشنهاد می شود پژوهش های بعدی در سایر پایگاه ها نیز انجام شود.

Anxiety, Pilot, Office workers, اضطراب، خلبان، کارکنان اداری