عطیه رحیمی فر - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گر
واحدبردی شیخ - استادیاران دانشکده مرتع و آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبی
عبدالرضا بهره مند

توپوگرافی اغلب یکی از مهمترین عوامل کنترل کنندهی الگوی مکانی مناطق اشباع میباشد که به نوبه خود کلیدی برای فهم و درک بسیاری از تغییرات در خاکها، فرآیندهای هیدرولوژیکی و کیفیت آب آبراههها میباشد.توپوگرافی به عنوان یک عامل اولیهی کنترل کنندهی تغییرات مکانی شرایط هیدرولوژیکی میباشد که توزیع مکانی رطوبت خاک را متاثر میسازد و جریان آب زیرزمینی نیز اغلب از توپوگرافی سطح پیروی میکند. بنابراین از شاخص-های توپوگرافی برای توصیف الگوی مکانی رطوبت خاک استفاده میشود. شاخص رطوبت توپوگرافی ) TWI ( ابزاری مفید و رایج برای توصیف شرایط رطوبتی در مقیاس حوضه میباشد وبنابراین مناطق اشباع سطحی و توزیع مکانی رطوبت خاک در حوضهها را با فرض برابر بودن شیب آب زیرزمینی با شیب سطح زمین، تقریب میزند. نظریه شاخص رطوبت توپوگرافی اولین بار بوسیله Beven و Kirkby 9191 ( در (مدل بارش رواناب - TOPMODEL معرفی شد که میتواند تاثیر توپوگرافی را بر روی تولید رواناب بصورت کمی بیان کند. این شاخص بصورت ln(/tan) تعریف شد. شاخص رطوبت توپوگرافی که از ترکیب مساحت حوضه بالادست و شیب بدست میآید، معمولا برای کمی کردن کنترل توپوگرافی بر روی فرآیندهای هیدرولوژیکی میباشد. اگرچه روشهای مختلفی برای محاسبه این شاخص وجوددارد که این روشهای محاسباتی اصولا در الگوریتم جهت جریان برای محاسبه مساحت حوضه بالادست و تخمین مقدار شیب با هم اختلاف دارند. در نهایت مناطقی که در یک حوضه مقدار TWI مشابهی داشته باشند، در صورتیکه شرایط محیطی دیگر آنها )مانند خاک، پوشش گیاهی( یکسان باشد، فرض میشود که پاسخ هیدرولوژیکی مشابهی به باران داشته باشند و می-توانند یکسان تلقی شوند.

الگوریتم مسیر جریان، الگوی مکانی، رطوبت خاک، شاخص رطوبت توپوگرافی، شیب،مساحت حوضه بالادست