کبری شجاعی زاده - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
شهریار خالدی - استاد گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
طیبه اکبری ایرانی - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

عوامل انسانی و طبیعی متعددی در ایجاد جزایر حرارتی نقش دارند. بر این اساس هدف مقاله حاضر تحلیل وقوع موج گرمایی در شهرستان آبادان و تاثیر آن در جزایر حرارتی است. امواج گرمایی با استفاده از شاخص صدک ۹۵ و اعمال آن بر داده دمای بیشینه روزانه طی بازه زمانی ۲۰۱۷-۱۹۸۵ شناسایی شد. از میان امواج گرمایی حادث شده دو موج با تداوم بیشتر طی فصل گرم و سرد سال انتخاب، تصاویر ماهواره ای آن ها از فراورده MYD۱۱A۲ سنجنده مودیس طی شبانه روز دریافت سپس با اجرای تکنیک های پردازش تصاویر، نقشه دمای سطح زمین استخراج و به منظور تعیین محدوده جزایر حرارتی در شهرستان آبادان استفاده گردید. نقشه کاربری اراضی با ۴ کلاس کاربری از فراورده MCD۱۲Q۱ سنجنده مودیس به روش طبقه بندی نظارت شده استخراج شد. نتایج نشان داد که متوسط وقوع موج گرم در هر یک از ماه های سال بین ۳ تا ۸ موج است. ماندگارترین امواج گرمایی در بازه زمانی ۱۱/۶/۲۰۱۰ تا ۱۶/۶/۲۰۱۰ و ۱۹/۳/۲۰۰۸ تا ۲۷/۳/۲۰۰۸ به ترتیب با تداوم ۶ و ۸ روزه رخ داده اند. جزایر حرارتی در آبادان دارای نوسانات مکانی و زمانی مشخص و مقدار دمای سطحی در فصل گرم بیشتر است. دمای بالا در زمین های بایر به علت انعکاس زیاد تشعشعات حرارتی ساطع شده از خورشید به لحاظ وجود قشری از نمک در سطح زمین و در محدوده صنعتی به علت سوزاندن سوخت های فسیلی و تولید گازهای آلاینده است که باعث اثر گلخانه ای، تشدید گرما و درنهایت تراکم بالا جزایر حرارتی و تشدید اثرات امواج گرمایی می شود.

امواج گرمایی, جزایر حرارتی, محصولات مودیس, آبادان