عباس رفسنجانی فیروزی - کارشناس ارشد بخش تحقیقات آبخیزداری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی
علیجان آبکار - دانشجوی دکترای آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
رامین احمدی - کارشناس بخش تحقیقات آبخیزداری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرما

بر اساس آنچه واقعیت های موجود نشان می دهند و همه کارشناسان و بهره برداران منابع طبیعی در کشورنیزبه آن اذعان دارنداین منابع به سرعت در حال تخریب ونابودی است و با شیوه های کنونی بهره برداری ،پایداری آن ازدست خواهدرفت. قطع روند تخریب مستلزم شناسایی همه جانبه عوامل موثر در تخریب بویژه عوامل انسانی ، اقتصادی و اجتماعی در این زمینه است. در این تحقیق با استفاده ازتلفیق شیوه های پیمایشی میدانی و کتابخانه ای در سطح دو جامعه آماری متفاوتشامل کارشناسان منابع طبیعی استان و جامعه بهره برداران منابع طبیعی استان و در سطح مناطق نمونه انتخابی ازبین نواحی چهار گانه رویشی در استان)طبقه بندی پابو( شامل: ناحیه نیمه بیابانی ،ناحیه استپی ،ناحیه نیمه استپی وناحیه کوههای مرتفع اجرا شده است. در فرآیند اجرای تحقیق تعداد 56 پرسشنامه مربوط به کارشناسان منابع طبیعی، 65 پرسشنامه روستا و تعداد946 پرسشنامه خانوار تکمیل و اطلاعات آن مورد تجزیه وتحلیل آمار ی )توصیفی و تحلیلی ( قرار گرفته است. که استنتاج کلی از یافته ها و تجزیه و تحلیل آنها نشان داد تمطامی عوامطل اقتصطادی اجتماعی و فنی در تخریب منابعطبیعی استان مؤثر بوده است اما سهم هر یک ازآنها از دیطدگاه بهطره بطرداران و کارشناسان منابع طبیعی متفاوت میباشد . از نظر بهره برداران به ترتیب چرای سنگین،چرای ططوننی، تبطدیل به کاربریهای زراعی ، چرای زودرس و بانخره افزایش تعداد دام از مهمترین عوامل مؤثر بر فرآیند تخریب بوده اند در حالیکطه از منظر کارشناسان منابعطبیعی استان بیشترین تاثیر گذاری برتخریب مربوط به افزایش تعداد دام بوده است

شاخص تخریب ، منابع طبیعی ، بهره برداران ،کارشناسان