تدوین مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس ابعاد شخصیت با میانجی گری هوش هیجانی و تبعیت از درمان بیماران دیابتی

مقدمه: دیابت یک بیماری مزمن است که تاثیر عمده ای بر زندگی و رفاه افراد، خانواده­ها و جوامع در سراسر جهان دارد و یکی از ۱۰ علت اصلی مرگ و میر در بزرگسالان است. هدف از انجام این مطالعه، تدوین مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس ابعاد شخصیت با میانجی گری هوش هیجانی و تبعیت از درمان در بیماران دیابتی است. روش کار: این پژوهش از نوع تحلیلی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل بیماران دیابتی ۳۰ تا ۶۰ ساله­ ی مراجعه کننده به کلینیک فوق تخصصی دیابت و بیماری­های متابولیسم شماره یک و دو دانشگاه علوم پزشکی تهران در سه ماهه سوم سال ۱۳۹۸ به روش نمونه گیری در دسترس تعداد ۲۶۷ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه های بهزیستی روانشناختی Ryff، ابعاد شخصیت NEO، هوش هیجانی Schutte و تبعیت از درمان پاسخ دادند. ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از روش تحلیل مسیر و نرم افزارهای  SPSS و AMOS انجام شد. یافته ­ها: بر اساس یافته­های پژوهش، مدل بهزیستی روانشناختی بر­اساس ابعاد شخصیت با میانجی­گری هوش­هیجانی و تبعیت­ از درمان بیماران­دیابتی از برازش مطلوبی برخوردار بود. (۰۵۶/۰=RMSEA، ۹۱/۰=GFI، ۹۳/۰=IFI، ۹۸/۱=۲χ و۱۵۹/۰ = P-value). نتایج نشان داد ضریب همبستگی بین تمامی ویژگی های شخصیت روان رنجور، برونگرا، گشودگی به تجربه، دلپذیری و وظیفه شناسی بر بهزیستی روانشناختی به ترتیب (۷۲/۰-، ۴۲/۰، ۲۱/۰، ۳۰/۰، ۴۶/β=۰) و همچنین بر هوش هیجانی به ترتیب (۲۳/۰-، ۳۳/۰، ۲۸/۰، ۳۴/۰، ۷۲/β=۰) است که نشان دهنده اثر مستقیم و معنی دار است؛ از بین ویژگی های شخصیتی تنها ضریب همبستگی وظیفه شناسی با تبعیت از درمان (۴۳/۰=β) اثر مستقیم و معنی داری داشتند. از سوی دیگر هم ضریب همبستگی هوش هیجانی (۹۳/۰= β) و هم تبعیت از درمان (۱۲/۰=β) با بهزیستی روانشناختی اثر مستقیم و معنی داری داشت؛ همچنین تمامی اثرات غیر مستقیم به دست آمده در مدل نهایی پژوهش معنی­دار است. نتیجه گیری:  مدل پیشنهادی از برازندگی مطلوبی برخوردار است و گام مهمی در جهت شناخت عوامل موثر بر بهزیستی روانشناختی بیماران دیابتی می باشد. بنابراین میتواند به عنوان الگویی مناسب برای طراحی برنامه­ های پیشگیری از مشکلات بهزیستی روانشناختی بیماران دیابتی مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

Psychological well-being , Personality dimensions , Emotional intelligence , Adherence to treatment , Diabetes. , بهزیستی روانی , ابعاد شخصیت , هوش هیجانی , تبعیت از درمان , دیابت