رضا الهامی - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تبریز
نقی زارعی - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی

درعلم فقه، مراد از حجاب(ستر)، پوشش خاص زنان است که همه بدن را به جزصورت و کف دو دست تا مچ شامل می شود(طباطبایی یزدی ،عروه الوثقی،ص ۱۸۴ ) قرآن کریم درموردحجاب درسوره ۵۹ سوره ی احزاب می فرماید: یا ایها النبی قل لازواجک و بناتک و نساء المومنین یدنینعلیهن من جلابیبهن ذلک ادنی ان یعرفن فلا یوذین و کان الله غفورا رحیما ای پیامبر، به همسران و دخترانت و به زنان مومنان بگو بخشی از مقنعه های خویش را به خود نزدیک کنند تا گردن و سینه آنان آشکار نشود. این پوشش نزدیک ترین راه است برای این که آنان به عفت و حجاب شناخته شوند و در نتیجه مورد آزار فاسقان قرار نگیرند، و خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است. باعنایت به آیه ی شریفه فوق الذکر، ازمنظر فقهای اسلام اصل وجوب شرعی (حجاب) برای زن و اینکه باید اعضای بدن را از نامحرم بپوشاند از ضروریات دینی به شمار می آید. آیات و روایات فراوانی، بر وجوب پوشش خاصی برای زنان وارد وادعا شده است؛ فقیهان شیعی با استناد به برخی ازآیات قرآن کریم و روایات از پیامبر و امامان اهل بیت علیهم السلام، پوشش همه ی بدن جزگردی صورت و دست هاتا مچ، رابرای زنان مومن واجب می دانند. حجاب که یک دستور دینی است از مسائل مهم و کلیدی جامعه ماست و با بسیاری از مسائل پیوند خورده و دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. از آن جهت که حجاب در تنظیم روابط زن و مرد نقش مهمی دارد، موضوعی است که مربوط به همه افراد جامعه می شود. آنچه این مسئله را در روزگار ما برجسته کرده است پایبند نبودن برخی از افراد به این حکم شرعی در سطح جامعه است . درقرآن کریم در مجموع، موضوع حجاب در هفت مورد به کار رفته است. که آیات اصلی مربوط به حکم و تکلیف پوشش در آیه ها ی ۳۰ و ۳۱ سوره ی نور و بویژه درآیه ی ۵۹ سوره ی احزاب، از سوی خداوند متعال بیان شده است. دراین مقاله با طرح معنی و مفهوم و تاریخچه ی حجاب، دلایل فقهی حجاب و دامنه ی آن براساس آیات قرآنی و احادیث معتبر(رویکرد قرآنی و حدیثی حجاب بانوان ) مطرح و بصورت نقادانه مورد بررسی وتحلیل قرار می گیرد. و این سوال پیش می آید که، کدام آیات وچگونه بر حجاب و محدوده ی آن دلالت دارد؟ و چه دیدگاههایی از سوی فقها درمورد ادله وجوب حجاب و محدوده آن از نظر قرآن و احادیث بیان شده است؟

حجاب، ستر، پوشش، عورت، تبرج