مهدی عفتی - دانشجوی کارشناسی ارشد، معارف اسلامی و اقتصاد توسعه، دانشگاه امام صادق علیه السلام
سبحان افشاریان - دانشجوی کارشناسی ارشد، معارف اسلامی و اقتصاد انرژی، دانشگاه امام صادق علبه السلام

موضوع حاشیهنشینی و معضلات اقتصادی اجتماعی آن، از جمله موضوعات مهم و قابل توجه در توسعه شهرهاست. متاسفانه عدم مدیریت و هماهنگی درست و یکپارچه در سازمانها و دستگاههای فعال نه تنها دردی از این مناطق دوا نکرده بلکه معضلات جدیدتری همانند پرورش تکدی گری، زیرپا گذاشتن عزت نفس و... به وجود آورده است. این بحث ذیل عنوان الگوهای توسعه شهری و روستایی در جغرافیای ایران دسته بندی میگردد. موضوع حاشیه نشینی یکی از ۵ موضوعاتی است که مقام معظم رهبری مدظه العالی در ذیل آسیبهای اجتماعی در جلسات غیرعلنی به آن اشاره کرده اند. آمارها نشان میدهند که بیش از ۱۱ میلیون نفر حاشیه نشین در شهرهای کشور وجود دارد و این زنگ خطر بزرگی برای جامعه است؛ چراکه مناطق حاشیه نشین میتواند بستر مناسبی برای انواع آسیبهای دیگر باشد. بروز آسیبها و نابسامانی های فراوان کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و ... در این نواحی، سطح زندگی ساکنان را تا حد شایان توجهی کاهش داده است و به نظر میرسد بدون ارتقا و بهبود شرایط موجود، اسکان غیر رسمیبه معضلی لاینحل در مقابل پیشرفت مناطق تبدیل خواهد شد. به نظر میرسد ضعف هماهنگی دستگاهها و گروههای موجود و از طرفی عدم وجود سیاستهای منظم و مشخص در رفع حاشیه شهرها و جلوگیری از افزایش این سکونتگاه های غیر رسمی، عمده ترین علل شکلگیری این معضل در لایه سیاستگذاری باشد. لذا کاملا مشخص است که موازی کاریهای پیدرپی و خدشه دار شدن عزت افراد حاشیه نشین و از طرفی گسترش بدون حساب این سکونتگاهها جزو تبعات این مساله میباشد. پژوهشگر در این نوشتار قصد دارد پس از ذکر علل شکل گیری حاشیه نشینی شهری و مشخص کردن آثار مختلف آن، در جهت ارائه راهکار تشکیل ستاد منطقه ای با اختیارات فراقوه ای ویژگی های آن را بیان سازد. حل این مساله در گرو ملزم شدن تمامی گروهها و سازمان های فعال به تبعیت از این ستاد و صدور مجوزهای قانونی مختلف توسط سه قوه برای فعالیت آن است.

حاشیه نشینی، سکونتگاه های غیررسمی، مساله هماهنگی، ستاد منطقه ای، حاشیه شهر