علی شیخ الاسلامی - استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی
عظیم امیدوار - کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، کارمند دانشگاه محقق اردبیلی

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر سبک حل مسالهی (کارآمد و ناکارآمد) دانش آموزان انجام گرفت. روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان پسر پایهی اول دورهی متوسطهی دوم ناحیهی دو شهر اردبیل در سالتحصیلی ۹۵-۱۳۹۴ تشکیل می دادند که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، ۶۰ دانش آموز انتخاب شده و به طور تصادفی در گروه آزمایش (۳۰ نفر) و گروه کنترل (۳۰ نفر) جایگزین شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش، ۶ جلسه تحت آموزش تفکر انتقادی قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از فرم کوتاه پرسشنامه ی تجدید نظر شدهی حل مسالهی اجتماعی دزوریلا، نزو، مید-اولیورز (۲۰۰۰) استفاده شد. داده ها با روش آماری کواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که فرضیه ی پژوهش مبنی بر اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر سبک حل مسالهی دانش آموزان مورد تائید قرار گرفته است. بدین صورت که میانگین نمرههای پسآزمون دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به دانش آموزان گروه کنترل به طور معناداری در سبک حل مسالهی کارآمد (جهتگیری مثبت به مساله و سبک منطقی حل مساله) بیشتر و در سبک حل مسالهی ناکارآمد (جهتگیری منفی به مساله، سبک اجتنابی حل مساله و سبک تکانشی حل مساله) کمتر بود. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که آموزش تفکر انتقادی در افزایش سبک حل مسالهی کارآمد دانش آموزان اثربخش است. 

تفکر انتقادی, سبک حل مسالهی کارآمد, سبک حل مسالهی ناکارآمد, دانش آموزان