سیدمحسن خوش نیت - Endocrinology and Metabolism Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
ژاله شادمان - Endocrinology and Metabolism Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
باقر لاریجانی - Endocrinology and Metabolism Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

تاثیر روزه داری بر وضعیت کنترل دیابت هنوز کاملا مشخص نیست؛ چراکه تغییرات شیوه زندگی از جمله تغییر زمان و دوز مصرف دارو، تغییر چرخه خواب و بیداری، فعالیت فیزیکی و رژیم غذایی فرد از جمله مواردی هستند که در روزه داری ماه رمضان رخ داده و می توانند موجب عدم تعادل متابولیک شود؛ چنانچه برخی مطالعات افزایش خطر هیپرگلیسمی و هیپوگلیسمی را نشان داده اند. بنابراین، لازم است در ابتدا با بررسی شواهد علمی موجود در خصوص بی ضرر بودن و اجازه روزه داری در طیف گسترده ای از بیماران دیابتی با سطوح مختلف کنترل متابولیک تصمیم گیری شود و سپس تغییرات مناسب دارویی برای کنترل هرچه بهتر دیابت در این ایام شناسایی شده و مورد استفاده قرار گیرند. در این مقاله مروری، نتایج مطالعات مختلف در ارتباط با اثرات روزه داری بر کنترل متابولیک بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ جمع بندی و ارائه شده است. واژه های "Ramadan"، "Ramadan Fasting"، "Islamic Fasting"، Fasting in Ramadan"، Calorie Restriction، Fasting و Starvation به همراه Diabetes Mellitus، Hyperglycemia، Hypoglycemia، Ketoacidosis، Glucose، در پایگاه های علمی PubMed، SID(Scientific Information Database)، و برخی مقاله های منطقه ای مورد جستجو قرار گرفته و همه مقالات موجود (مقطعی توصیفی تحلیلی، کوهورت، کارآزمایی بالینی و مقالات مروری) از سال ۱۹۵۷ تا ۲۰۱۰ جمع آوری شد و اطلاعات موجود در ۸۷ مقاله مرتبط مورد استفاده قرار گرفت. در بیماران مبتلا به دیابت بی ضرر بودن روزه داری بر اساس کنترل قند خون در محدوده طبیعی تعریف می شود. در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که دچار عوارض مزمن دیابت نشده اند و قادر به مراقبت از خود هستند، به شرط آموزش مناسب، تنظیم زمان و دوز دارو، کنترل رژیم غذایی، فعالیت فیزیکی و SMBG یا اجازه روزه داری داده می شود. تصمیم گیری برای اجازه روزه داری در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و یا استفاده کنندگان از انسولین باید با احتیاط انجام شود. چراکه این افراد مستعد هیپوگلیسمی هستند. در صورت روزه داری، تنظیم زمان، نوع و دوز انسولین مصرفی به کنترل دقیق تری نیاز دارد.

Ramadan fasting, Diabetes, Hyperglycemia, Hypoglycemia, روزه داری, دیابت, هیپرگلیسمی, هیپوگلیسمی