صادق شریفی - کارشناس ارشد، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه هرمزگان، ایران
سید فرزاد حسینی - استادیار، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه هرمزگان، ایران
حسن زارعی - استادیار، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه هرمزگان، ایران

پایانه های کانتینری سیستم های پیچیده ای هستند که در آن ها فرآیندهای تصمیم گیری حیاتی مرتبط با کنترل و برنامه ریزی تدارکات جریان دارد. تصمیم گیری در مورد زمان و مکان تخصیص کشتی های ورودی از مهم ترین مسائل پیش روی گردانندگان پایانه های کانتینری و مدیران بنادر است که غالبا "مسئله تخصیص پهلوگاه اسکله" نامیده می شود. به علاوه ، در طول دو دهه گذشته، حمل ونقل دریایی و ترافیک کانتینری در سراسر جهان رشد سریع و پیوسته ای را تجربه کرده است که این افزایش باعث شده موضوع سوخت مصرفی توسط کشتی­ها تبدیل به یکی از مهم ترین دغدغه­ های خطوط کشتیرانی شود. بنابراین، این مقاله قصد دارد مسئله بهینه سازی تخصیص پهلوگاه­های اسکله را در حالتی مورد بررسی قرار دهد که سوخت مصرفی موردنیاز برای حرکت کشتی ها، توسط مدیران پایانه ها و خطوط کشتیرانی در تصمیم گیری های مربوط به عملیات تخصیص کشتی ­ها، مد نظر قرار گیرد. برای بررسی این امر، بندر شهید رجایی انتخاب و پس از ارائه مدل ریاضی متناسب با ویژگی­ های فیزیکی و عملیاتی بندر شهید رجایی نسبت به حل آن با استفاده از روش دقیق اپسیلون محدودیت تکامل یافته (AEC) اقدام می شود. به دلیل پیچیدگی مدل ریاضی ارائه شده، برای حل مسائل با ابعاد واقعی از الگوریتم فراابتکاریNSGA-II  (الگوریتم ژنتیک رتبه بندی نامغلوب چندهدفه) نیز استفاده می شود. در پایان، نتایج بدست آمده و تحلیل های آماری انجام شده، حکایت از عملکرد قابل قبول مدل بهینه سازی چند هدفه ریاضی پیشنهادی به منظور کاهش زمان انتظار کشتی ها و مصرف سوخت آن­ ها دارد.

پایانه های کانتینری, حمل ونقل دریایی, مدل سازی ریاضی, مسئله تخصیص پهلوگاه های اسکله, بندر شهید رجایی ایران