مهدی اسدی - دکترای فلسفه اسلامی، دانشگاه تهران

در فلسفه اسلامی معمولا منظور از «معدوم مطلق» چیزی است که نه در خارج موجود است و نه در ذهن. از آن جا که در فلسفه اسلامی گفته می شود «المعدوم المطلق لایخبرعنه و لایعلم»، این «شبهه» و «پارادوکس» در این جا به وجود می آید که همین لایخبر عنه و لایعلم خبر و علمی است از معدوم مطلق. پس معدوم مطلق هم زمان هم لایخبرعنه و لایعلم و هم یخبرعنه و یعلم. به این پارادوکس «شبهه معدوم مطلق» می گویند. معدوم مطلق در متون اندیشمندان برجسته مسلمان معمولا تا الهیات شفای ابن سینا ریشه یابی می شود و نه قبل تر چه رسد به ریشه یونانی بحث؛ چراکه در جهان اسلام تاریخ فلسفه و منطق پیش از ابن سینا با ابهامات زیادی رو به رو است. این پژوهش در پی آن است که شبهه معدوم مطلق را در «فلسفه یونان» ریشه یابی کند و نشان دهد ریشه تاریخی این پارادوکس به نوعی به فلسفه یونان می رسد و به دیدگاه های پارمنیدس و افلاطون درباره عدم ناشناختنی بپردازد.

کلیدواژه ها: پارادوکس, فلسفه اسلامی, معدوم مطلق, پارمنیدس, افلاطون