رضا پاینده - دانشگاه امام صادق (ع) - دانشکده معارف اسلامی و مدیریت
مهدی ثنایی - دانشگاه امام صادق (ع) - دانشکده معارف اسلامی و مدیریت

فهم پدیده رشد می تواند تصور ما از جهان را بهبود بخشد . بدون شک رشد یک پدیده جهان شمول است و آدمی به راحتی آن را لمس می کند اما نکته مهم کشفساز و کار رشد است . از آنجاکه فه پدیده رشد در موجودات مختلف نیازمند یک گرش تحلیلی قدرتمند استلذا می توان رویکرد سیستمی را یم کجرای مناسب برای این کار دانست. با کمک رویکرد سیستمی رشد بدین گونه تعریف می شود : ایجاد تغییرات مستمر و به هم پیوسته در اجزا و یا روایط میان آنها به منظور تحقق هدف یا اهدافی مشخص. بر همین اساس تحقق هر هدفی وابستهخ به مجموعه مشخصی از اجزا و روابط خاص میان آنهاست. اما آنچه که مشروعیت یک هدف را تبیین می کند مفهوم استعداد است. استعداد همان ظرفیت درونی یک سیستم برای تحقق اهدافش می باشد. استعداد در حقیقت پیزی نیست مگر همان خرده سیستمهای وضعیت موجود . سیستمها در صورت داشتن قابلیت و شرایطی می توانند اقتضاهای وضعیت مطلوب را فراهم نمایند. اما یک سیستم در هر مرحله ای از رشد باید در زمان لازم و به میزان مشخص از شرفیت ا استعدادهای مختلف خودش بهره ببددر غیر این صورت ممکن است وصول به آن هدف با آسیب ها و افت هایی همراه باشد. این مسئله لزوم تعادل در رشد نامیده می شود. لذا اگر بپذیریم همه استعدادها و اجزای یکی سیستم در راستای تحقق هدف آن سیستم در نظر گرفته شده اند آنگاه استفاده به اندازه و به هنگام آن استعدادها برای تحقق رشد سیستم الزامی است. پس باید میان اهداف یک سیستم و استعدادهای آن تناسب وجود داشته باشد یهنی اگر سیستمی اهداف بسیار مهمی پیش روی خود قرار داده است یا بایستی ظرفیت های لازم برای آن اهداف را داشته باشد و یا آنها را برای خود فراهم آورد . به این ترتیب هرچقدر از پله های سطوخ سیستمی بالال برویم اهداف سیستمها جدی تر شده و متناسب ا انها شاهد وجود ظرفیت ها و استعدادهای دورنی بیشتری در آن سیستم خواهیم بود. در مرحله اول رشد لازم است که فرآیند استعداد سنجی صورت گیرد. سیس سیستم بر اساس شناختی که از محیط و خودش کسب می نماید اقدام به استعدادیابی و یا استعداد گستری کند. نکته حائز اهمیت این است که فرآیند استعداد گستری با عبئر از سطوح پایین به سطوح بالای سیستمی دشوارتر می گردد. چرا که این تغییرات هزینه هایی برای سیستم در بر دارد. البته در موارد بسیاری شرایط محیطی برای رشد محدودیت ایجاد می کنند . پس محیط یک سیستم درفرآیند رشد نقش بسیار مهمی ایفا می کند.

ویژگی سیستمی سیستمها ، رشد ، استعداد ، دوگانه فساد - کمال ، محیط