تاثیر آموزش بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر میزان استفاده از کلاه ایمنی در کارمندان موتورسوار شهر یزد

اگرچه استفاده از کلاه ایمنی در موتورسواران خطر ضربه مغزی را ۸۸-۴۵ درصد کاهش می دهد، اما تنها ۶ درصد از موتورسواران ایرانی از کلاه ایمنی استفاده می کنند. دراین مطالعه، تاثیربرنامه آموزشی مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر میزان استفاده از کلاه ایمنی توسط کارمندان موتورسوار شهر یزد مورد بررسی قرارمی گیرد. در این مطالعه نیمه تجربی برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه طراحی شده بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده استفاده شد. روایی پرسشنامه از طریق پانل خبرگان و پایایی آن به روش بازآزمایی (test-retest) مورد تایید قرار گرفت (۳۰=N و۰.۸۳-۰.۷=r).نمونه مورد بررسی۱۲۰ نفر از کارمندان شهر یزد (۶ اداره) در سال ۱۳۸۵ بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای (تصادفی) انتخاب شدند. بعد از تکمیل پرسشنامه (مصاحبه) در مرحله پیش آزمون، به طور تصادفی افراد مورد بررسی به دو گروه آزمون (۶۰=n) و شاهد (۶۰=n) تقسیم شدند. براساس نتایج اولیه، محتوای آموزشی تدوین و در گروه آزمون ارائه شد. بعد از یک ماه از اجرای برنامه آموزشی مجددا داده ها جمع آوری و با استفاده از SPSS ۱۱.۵ تجزیه و تحلیل گردید. طبق نتایج، مهم ترین مانع استفاده از کلاه ایمنی (۸۶.۶ درصد) احساس گرما هنگام استفاده از آن است. دامنه نمره استفاده از کلاه ایمنی بیشتر در محدوده نامطلوب بود. کنترل رفتاری درک شده، هنجارهای انتزاعی و نگرش در مجموع ۵۹ درصد واریانس قصد استفاده از کلاه ایمنی را پیشگویی می کردند که اثر مستقیم کنترل رفتاری درک شده بیش از سایر متغیرها بود. اجرای برنامه آموزشی بر تمام متغیرهای الگو موثر بود، اما این اثر بر قصد (۰.۰۰۰۱>P) و استفاده از کلاه ایمنی موتورسواران (۰.۰۰۱>P) بیش از سایرمتغیرها بوده است.اجرای برنامه آموزشی همراه با رفع موانع استفاده ازکلاه ایمنی می تواند زمینه را برای ارتقای استفاده از کلاه ایمنی در موتورسواران فراهم آورد.

Keywords:

Theory of Planned Behavior , Helmet Use , Employed Motorcyclists , نظریه رفتار برنامه ریزی شده , کلاه ایمنی , کارمندان موتورسوار