رضا کریمی - University Of Qom
عبدالحسین طالعی - University Of Qom
زهرا صدرآبادی - University Of Qom
فاطمه اسحاقی - University Of Qom

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی منابع فارسی در زمینه مفردات قرآن صورت گرفته است تا میزان مطابقت آنها با معیارهای کتب مرجع را معین کند. روش: پژوهش حاضر کاربردی و روش آن تحلیل محتوای کمی و کیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام کتابهای چاپی فارسی در حوزه مفردات قرآنی است. برای انجام پژوهش از سیاهه وارسی محقق ساخته استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد: از میان ۸۵ کتاب مفردات قرآنی که در این پژوهش مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته اند، ۷۳ درصد کتب مرجع توسط پدیدآورندگان معتبر تولید شده ولی فقط ۱۳ درصد از آن ها توسط ناشران تخصصی به چاپ رسیده اند. بیشترین آثار (۲۴ عنوان) در سال های ۱۳۹۱ به بعد چاپ شده اند. ۴/۷۷ درصد از آثار منتشره در تیراژ ۳۰۰۰ و کمتر چاپ شده اند. ۵/۸۳ درصد از کتب مرجع به صورت گزینشی دامنه لغات خود را اختیار کرده اند. همچنین ۵/۳۶ درصد از آثار بر حسب تفسیر، ترجمه یا نسخه ای خاص از قرآن نوشته شده است ولی ۵/۸۳ درصد از آثار به طور عمومی به تالیف یا ترجمه پرداخته اند. کتب مفردات قرآنی فارسی، در ویژگی های ظاهری نگارش از جمله ویراستاری، برخورداری از راهنمای استفاده و بهره مندی از نمایه ضعف دارند. اکثر کتاب های مفردات قرآنی (۵/۵۶ درصد) با در نظر گرفتن اهداف آموزشی به رشته تحریر در آمده است. اصالت/ارزش: چارچوب حاصل از پژوهش حاضر می تواند در تبیین و ارزیابی مفردات قرآنی که از شمار کتب مرجع به حساب می آید، استفاده شده و راهنمای محققین، نویسندگان، منتقدان و مخاطبان خود باشد و فعالیت های علمی مربوط را هدفمند و یکسان سازد.

Quranic Mofradat, Reference sources, Reference book criteria, Evaluation criteria, Quranic sciences, مفردات قرآنی, منابع مرجع, معیارهای کتاب مرجع, معیارهای ارزیابی, علوم قرآنی