بررسی سطح و تولید صنوبرکاری های شهرستان صومعه سرا با استفاده از داده های میدانی و سیستم اطلاعات جغرافیایی

مقدمه  و هدف: با توجه به پراکندگی صنوبرکاری ها در شهرستان صومعه سرای استان گیلان و عدم وجود اطلاعات به ­هنگام، مستند و علمی از وضعیت موجود، تعیین موقعیت دقیق پراکنش، مقدار سطح و حجم صنوبرکاری های آن ضروری است. در تحقیق حاضر نسبت به اندازه گیری سطح، پراکنش و وضعیت صنوبرکاری و آمار بیومتریک درختان صنوبر شهرستان صومعه سرا و میزان تولید چوب آنها به تفکیک هر دهستان اقدام شد. مواد و روش ها: ابتدا از طریق عملیات میدانی، عرصه صنوبرکاری ها با سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) و استفاده از اپلیکیشن اندازه گیری مساحت با جی پی اس اندروید (GPS Fields Area Measure PRO) جانمائی و بر روی گوگل ارث بارگذاری و الگوی کشت صنوبر تعیین شد. پس از ترسیم پلیگون های صنوبرکاری در گوگل ارث، آنها به ArcGIS انتقال یافته و تبدیل به لایه پلیگونی یکپارچه به فرمت shp (شیپ فایل) شدند. پس از اتمام نقشه هر دهستان، نسبت به کنترل صحرائی آن اقدام و ثبت اطلاعات بیومتریک هر قطعه شامل اندازه گیری های قطر برابرسینه و ارتفاع درختان و محاسبه حجم آنها انجام گرفت و سپس نقشه پراکنش و موقعیت کل صنوبرکاری های موجود شهرستان تهیه شد. همچنین نقشه های اقلیمی دما و بارش این شهرستان با دریافت داده از سه ایستگاه هواشناسی مربوط به بازه زمانی ده ساله (۲۰۱۷- ۲۰۰۸) ترسیم و برخی ویژگی های خاک شهرستان صومعه سرا به تفکیک هر دهستان مربوط به عمق ۳۰-۰ سانتی متری خاک با ۱۳۸ نقطه برداشت تهیه شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که سطح کل صنوبرکاری های شهرستان صومعه سرا به میزان ۶۹۴۴ هکتار می باشد و دهستان ضیابر به میزان ۲۹/۶۵ درصد رتبه اول درصد تخصیص سرزمین به صنوبرکاری را با حداکثر مساحت قطعه صنوبرکاری و بیشترین تعداد و حجم درختان دارد. تعداد ۹۹ عرصه صنوبرکاری مساحت کمتر از ۵۰۰ مترمربع و تعداد ۱۵۸۴ عرصه صنوبرکاری مساحت بیشتر از یک هکتار را دارند که به ترتیب میزان ۳/۲۲ هکتار و ۵۴۷۱ هکتار از سطح صنوبرکاری های شهرستان را شامل می شوند. چوب حاصل از حدود ۹۱ درصد از مساحت کل صنوبرکاری های شهرستان به کشت متمرکز و مصارف صنعتی اختصاص دارد. بیشترین قطر برابر سینه و ارتفاع درختان در دهستان تولمات و کمترین آنها در دهستان هندوخاله به دست آمد. نتایج بررسی ویژگی های خاک نیز نشان داد که بافت خاک دهستان های مورد مطالعه عمدتا بافت لومی-رسی بوده که مناسب کشت و توسعه صنوبر است ولیکن مقدار pH خاک در هر یک از دهستان ها مقادیر متفاوتی را نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به مجموع حجم درختان شهرستان صومعه سرا به میزان ۳۴۱۱۸۸۴ مترمکعب، این مقدار حجم چوب می تواند حدودا یک چهارم مصرف سالانه چوب کشور را تامین کند.

Keywords:

Biometric statistics , Determining the area , Geographic information system (GIS) , Monitoring , Poplar plantation , آمار بیومتریک , پایش , تعیین مساحت , سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) , صنوبرکاری