لیلا انصاری اردلی - دکتری روانشناسی کودکان استثنایی، گروه روان شناسی، واحد اهواز به دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
الهام زمانی بهبهانی - دکتری روانشناسی کودکان استثنایی، گروه روان شناسی، واحد اهواز ، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

زمینه و هدف: بهزیستی روانی مادران کودکان استثنایی به علت رفتارهای مخرب و غیر عادی کودک با نیاز ویژه رفته رفته دچار تزلزل می شود، بنابراین می توان گفت مشکلات حضور کودکان استثنایی با چگونگی عملکرد مادران در خانواده، افزایش استرس ناشی از نیازهای ویژه این کودکان و چگونگی شکل گیری سبک زندگی آنها در رابطه است. هدف پژوهش حاضر نیز، بررسی نقش میانجیگری عملکرد خانواده در رابطه بین استرس والدگری و سبک زندگی با بهزیستی روانی در مادران کودکان استثنایی بوده است. روش پژوهش: در این مطالعه همبستگی از نوع تحلیل مسیر، جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان استثنایی شهر بجنورد در سال ۱۴۰۰ بود که به روش نمونه گیری هدفمند تعداد ۱۲۵ مادر به عنوان نمونه برگزیده شدند. ابزار پژوهش از پرسشنامه استرس والدگری (PSIQ)، بهزیستی روانی ریف (PWBQ) ، سبک زندگی (LSQ) و عملکرد خانواده (FADQ) تشکیل شده بود. مدل پیشنهادی با استفاده از روش تحلیل مسیر ارزیابی شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد، رابطه بین استرس والدگری با بهزیستی روانی، بین عملکرد خانواده با بهزیستی روانی، بین سبک زندگی با عملکرد خانواده و بین استرس والدگری عملکرد خانواده رابطه معنادار وجود داشت (p< ۰/۰۱) اما بین سبک زندگی با بهزیستی روانی رابطه معنادار نشد p>۰/۰۵همین طور، مسیرهای غیرمستقیم سبک زندگی با بهزیستی روانی با نقش میانجیگری عملکرد خانواده و نیز رابطه استرس والدگری با بهزیستی روانی با نقش میانجی گری عملکرد خانواده معنادار شدند .(p< ۰/۰۱).نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، الگوی پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار می باشد که توانسته در راستای شناخت عوامل تاثیر گذار در بهزیستی روانی مادران کودکان استثنایی قدم مهمی برداشته و همچنین الگویی مناسب برای شکل گیری برنامه های شود که از تنیدگی ها و فشار روانی موجود در مادران کودکان استثنایی پیشگیری کرده و در افزایش سطح بهزیستی روانی سهم بسزایی را به خود اختصاص دهد.

استرس والدگری، بهزیستی روانی، سبک زندگی، عملکرد خانواده