حمیدرضا مرادی - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه تربیت مدرس
محمد خیراندیش - هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی (واحدشمال)

در نواحی قطبی تحت تاثیر سرمای زیاد و حرکت وضعی زمین در لایه های میانی و بالایی ورد سپهر و پوش سپهر پایینی گردش چرخندی حاکم است که آن را تاوه قطبی (polar vortex) می نامند که مرکز آن معمولا در مناطق قطبی است. شدت و گسترش یا تحدید وتضعیف تاوه همراه با نوسانات پر فشار جنب حاره، تعیین کننده شرایط اقلیمی در عرضهای میانی است. در این مقاله الگوهای بارشی کشور بر اساس داده های نقشه های ماهانه سطح زمین و تراز 500 هکتوپاسکال در شش ماه سرد سال (اکتبر تا مارس) و طی دوره آماری نوزده ساله (1971 تا 1989) بررسی گردید. نتایج حاصله بیانگر آن است که بارشهای فراگیر درکشور با شدت فعالیت کم فشار ایسلند همراه است. شرایط خشکسالی کشور در تراز 500 هکتوپاسکال با حاکمیت تاوه بر روی شرق و مرکز اروپا و شرق و مرکز مدیترانه همراه است. این در حالی است که با حاکمیت پشته در مناطق مذکور استقرار محور ناوه در امتداد طولهای 40 درجه سانتی گراد و 50 درجه سانتی گراد شرقی میزان بارش در کشور بیشتر و فراگیر خواهد بود.

تاوه قطبی ، الگوهای سینوپتیک ، خشکسالی