علی اصغر نقی پور برج
سید جمال الدین خواجه الدین
حسین بشری
پژمان طهماسبی
مجید ایروانی

محصولات آتش (دود، خاکستر و حرارت) در بسیاری از موارد به عنوان عاملی مهم در جوانه زنی برخی از گونه ها در اکوسیستم های تحت آتش و بدون آتش سوزی تاثیر دارند. بررسی این موارد به درک بهتر پویایی پوشش گیاهی کمک کرده و می توان از آن برای مدیریت اکولوژیکی و هم چنین احیا مناطق تخریب شده بهره برد. این مطالعه با هدف شناخت عوامل مهم مرتبط با آتش (دود، خاکستر و حرارت) بر جوانه زنی سه گونه بوته ای غالب در مراتع نیمه استپی ایران شامل Astragalus adscendens، Astragalus susianus و Astragalus verus انجام شد. ۶ تیمار شامل تنش حرارت (۶۰، ۸۰ و °C۱۲۰)، دوددهی بذور به مدت ۱۰ دقیقه، محلول خاکستر به میزان ۱۰ گرم بر لیتر و شاهد (بدون اعمال هیچ گونه تیماری) مورد آزمون قرار گرفت. بذور در ژرمیناتور با دمای ۵/۲۲-۵/۱۷ درجه سانتی-گراد و تناوب نوری ۱۲ ساعت روشنایی و ۱۲ ساعت تاریکی قرار گرفتند. نتایج، نشان دهنده پاسخ های متفاوت این سه گونه به محصولات آتش بود. تیمارهای دود و خاکستر تاثیر معنی داری بر درصد جوانه زنی A. adscendens نداشتند، ولی حرارت کم (°C۶۰) باعث افزایش درصد جوانه زنی و حرارت زیاد باعث کاهش معنی دار آن گردید (۰۱/۰P<). درصد جوانه زنی A. verus تحت تیمار دود نسبت به شاهد افزایش پیدا کرد، در حالی که بر A. susianus تاثیری نداشت. تحقیقات بیشتر در این زمینه می تواند اثرات مهمی برای حفاظت، مدیریت محیط زیست و احیای اکوسیستم در مناطق نیمه استپی کشور داشته باشد.

Smoke, Ash, Heat, Vegetation dynamics, Seed dormancy, Astragalus., دود, خاکستر, حرارت, پویایی پوشش گیاهی, خواب بذر, Astragalus