فرهاد کاروان - عضو هیات علمی گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

درواقع فرهنگ شهروندی خود بخشی از فرهنگ کلی یک جامعه بزرگ است که ارتباطی مستقیم با برنامه ریزی خردو کلان شهری پیدا می کند. می توان در یک دسته بندی فرهنگ شهروندی را به دو دسته کلی تقسیم نمود: فرهنگ شهروندی بجای مانده از گذشته وفرهنگ شهروندی به روز، یعنی افراد جامعه با توجه به شرایط ووضعیت زمان حال شهر خویش به نوعی آن را می سازند. در واقع شهر بدون یک فرهنگ شهری نمی توان برای آن هویتی قایل بود.از نگاهی دیگر آنچه باعث شده که بیشتر یا حداقل تعدای از پروژه های شهری با مشکلات خاصی روبه رو باشند یا عملاً با کیفیت مد نظر مدیران اجرا نشود بحث عدم توجه کافی به فرهنگ شهروندی ومسایل گسترده اجتماعی آن است. اگرچه بسیاری از روشنفکران،امروزه بحث هویت را لااقل برای ما مباحثی بی اساس و غیر سودمند می دانند اما به خوبی میتوان مشاهده نمود که در سراسر دنیای غرب چه در ساحت معماری و چه در ساحت تفکر بحث هویت از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است. در این مقاله ابتدا به ارزیابی و گونه شناسی نظریات پیرامون هویت پرداخته می شود و سپس به مرور مفاهیمی همچون هویت و عناصر و اجزا ء و ویژگی های لازم برای پایداری ،دگرگونی و ناپایداری آن پرداخته می شود. اگرچه در این عصر حاضر تعدادی از معماران تلاش نمودند تا در وضع موجود معماری تغیراتی ایجاد نمایند و به آن شخصیتی ایرانی دهند اما معماری کنونی ما از درد بی شخصیتی وبی هویتی به شدت رنج می بردو به تبع آن شهرهای ما سرشار از عناصر تهی از معانی و اسم های بی مسما شده است. برای نجات از این بی هویتی 1 که گسست از سنت و تقلید ناآگاهانه ، از عوامل اصلی آن به شمار می رود، لازم می نماید،معماران و طراحان شهری پیش از مسخ کلی جامعه و نا امیدی معدود کسانی که هنوز تن به بی هویتی نداده اند، توجه علمی و عملی خویش را به نقش و تأثیر محیط بر رفتار و ذهنیت شهروندان معطوف دارند و در حذف عناصر ناسازگار و خلق عناصر هویتی فرهنگی در شهر با طرح ، کلام، آموزش صحیح دانشجویان و به طور کلی هر آنچه که می تواند راه رسیدن به اهداف فوق را هموار سازد شدت بیشتری بکار گیرند. شناخت مفهوم هویت معماری و به ویژه هویت اسلامی در معماری وشهرسازی چه در سطح جهان و چه در ایران بر اثر شکل فراگیرتحویل یا فروکاستن یک کل سامان مندبه نام هویت فرد یا جامعه و تبع آن دو ،هویت معماری به یکی از اجزاء سامانه بوده است.هویت یک مفهوم عام است و برای هویت داشتن مجموعه ای از ویژگی ها باید در چیزی جمع باشد و امروزه در عرصه های فرهنگی هر گروهی ویژگی های خاصی را برای هویت داشتن بر می شمرد که تنها بخشی از مفهوم کلی هویت است. در این مقاله برآنیم که به باز کردن مفاهیم و پاسخ به پرسش هایی از قبیل: هویت چیست؟آیا باید به ثبات در مقوله هویت اعتقاد داشت یا به تغییر؟ نگرش ونظر دین به مساله هویت چگونه ارزیابی می شود ؟... بپردازیم

شهرسازی امروز، جامعه شناسی شهروندی امروز، روابط انسانی ،فرهنگ شهری