سیداحسان مجتبوی - دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست، دانشگاه تهران
علیرضا پرداختی - استادیار دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران
علیرضا بلوری افشار - دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست ، دانشگاه تهران

وجود فلزات سنگین در منابع آب آشامیدنی در اقصی نقاط دنیا، آثار مضری بر سلامتی انسانها دارد. این مقاله ریسک غیر سرطانی فلزات سنگین آرسنیک، جیوه، سرب و کروم را در منابع آب آشامیدنی در طول رودخانه هراز را از طریق چهار ایستگاه اندازهگیری ارزیابی میکند. ریسک غیر سرطانی سلامت (HQ) آرسنیک از راه بلع برای هر دو گروه کودکان و بزرگسالان در محدوده امن سلامت قرار دارد. ) ۱ HQ < ( مقادیر HQ جیوه برای گروه کودکان در دو ایستگاه آمل و مصب هراز به ترتیب ۲ / ۱ و ۱۶ / ۱ محاسبه شده که برای شرب کودکان پر مخاطره است. ولی میانگین ریس ک سلامت جیوه برای گروه بزرگسال ۱۶ / ۰ = HQ در ناحیه ایمن قرار دارد. میانگین ریسک سلامت غیر سرطانی سرب نیز در گروه بزرگسال و کودکان به ترتیب ۸۰ / ۰ و ۳ / ۰ محاسبه شده و در هیچ یک از ایستگاه ها از عدد یک و محدوده امن سلامت تجاوز نکرده است. مقادیر HQ کروم در گروه بزرگسال در دو ایستگاه از حد ایمن فراتر ارزیابی شده است. ) ۴۳ / ۱ و ۶۸ / ۱ ( مقادیر ریسک سلامت غیر سرطانی کروم برای گروه کودکان نیز به جز ایستگاه بلده، در ناحیه پر خطر و نسبتا پر خطر ارزیابی میشود. میانگین ایندکس خطر (HI) فلزات سنگین از طریق بلع در جمعیت کودکان ۴۱ / ۵ و در گروه بزرگسالان ۴۴ / ۱ محاسبه شده است. این نتایج نشان میدهد که ریسک سلامت غیر سرطانی نوشیدن آب از منابع رودخانه هراز برای کودکان در هر چهار ایستگاه اندازهگیری بالا بوده و ضرورت تصفیه مناسب آب آشامیدنی از منابع رودخانه هراز خصوصا در پایین دست رودخانه قطعی است.

ارزیابی ریسک سلامت، آلودگی فلزات سنگین، آلودگی کروم، ریسک غیرسرطانی