علیرضا الماسی - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
قاسم نباتیان - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
امیر مهدوی - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
چیولی لی - استاد، موسسه زمین شناسی و ژئوفیزیک، آکادمی علوم چین، چین

ذخایر مس پورفیری ماهرآباد و خوپیک در ائوسن بالایی (۳۹-۳۷ میلیون سال) در بلوک لوت رخ داده اند. همه آنها با سنگ های حدواسط (غالبا مونزونیت) همراه اند. ذخایر پورفیری رابطه نزدیکی با ماگماهای اکسیدان دارند. فوگاسیته اکسیژن (fO۲) یک فاکتور کلیدی کنترل کننده تشکیل ذخایر مس پورفیری است. ترکیبات عنصر اصلی و عناصر کمیاب دانه های زیرکن مربوط به چند توده مونزونیت کانه دار در اندیس های مس پورفیری ماهرآباد و خوپیک اندازه گیری شد. دانه های زیرکن نسبت های Ce۴+/Ce۳+ متوسط تا کم با بازه ای از ۱۹ تا ۶۱۰ و میانگین ۱۵۵ نشان می دهند. مقادیر میانگین فوگاسیته اکسیژن (logfO۲) ماگماهای کانه دار ماهرآباد و خوپیک، بازه ۲/۳-FMQ ∆ تا ۳/۱-FMQ ∆ با میانگین ۲/۲-FMQ ∆، دلالت بر تشکیل در شرایط اکسیداسیونی متوسط (بین بافرهای Ni-NiO (NNO) و فایالیت- مگنتیت-کوارتز (FMQ)، اما زیر بافر مگنتیت-هماتیت(HM)، که نشان دهنده شرایط فرااکسایش است،) دارد، که برای تشکیل ذخایر پورفیری ایده آل نیست. این حالت با ژئوشیمی و داده های ایزوتوپی استرانسیوم سنگ کل، و با عدم رخداد کانی های فوق اکسیدان مانند هماتیت و ویژگی آداکیتی ضعیف سنگ های هر دو ذخیره که بدلیل فاکتورهای دخیل در منشا ماگما مانند نوع سنگ و درصد ذوب بخشی (احتمالا پریدوتیت با میزان دخالت کم تیغه فرورانش) است، حمایت می شود.

فوگاسیته اکسیژن, مس پورفیری, ماهرآباد, خوپیک