محمد امیر علیمی - استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشکده معدن، عمران و شیمی، دانشگاه صنعتی بیرجند، بیرجند، ایران.

پهنه برشی بهلگرد در حاشیه شمالی کوهستان باقران، توسط گسل‎های جنوب بیرجند و بهلگرد فلیش‎های ائوسن را از توالی افیولیتی کرتاسه و رسوبات کواترنری جدا می کند. در ارزیابی دگرشکلی این پهنه، از آرایه های رگه ای سیگموییدال بهعنوان نشانگرهای واتنش استفاده شده ‎است. بر پایه هندسه این آرایه ها، معادلات ریاضی و نمودارهای R-θ' فراسنج های واتنش برآورد شدند. میانگین مقادیر واتنش برشی (γ)، تغییرحجم (∆) و همگرایی در عرض پهنه (K) به ترتیب ۴۵/۰، ۲۶/۰- و ۸۵/۰ می باشند. ترسیم بیضی های واتنش در نمودار لگاریتمی Flinn در محدوده پهن شدگی قرار گرفته‎اند که گویای عملکرد همزمان برش ساده و تراکم در منطقه است و کاهش حجم تا ۳۰% را نشان می دهند. همچنین در پهنه برشی بهلگرد مقدار °۴۵>'θ و کلیواژها در جهت عمود بر بازشدگی رگه ها ایجاد شده اند که با ویژگی های الگوی برش ساده تراکمی مطابقت دارند. فراسنج های واتنش افقی در الگوی ترافشارشی مقادیر مشابهی با الگوی برش ساده تراکمی دارند. برپایه فراسنج همگرایی محاسبه شده (۳۹/۰)، پهنه برشی بهلگرد در رده پهنه‎های با درجه همگرایی کم قرار می گیرد که مقدارکوتاه شدگی در آن ۲۱% برآورد می‎شود. روند محور ISA۱ در الگوی ترافشارشی N۱۳۸ است که هم راستا با جهت‎گیری محور چین بوشاد می باشد همچنین این الگو در تحلیل ساختارهای کوچک مقیاس در منطقه الگویی موفق است.

پهنه برشی, واتنش, رگه , ترافشارش