محمد محمودپور - استادیار بنیاد دایره المعارف اسلامی تهران، تهران، ایران

حمزه بن عبدالمطلب از محوری­ترین شخصیت­های تاریخ اسلام است که در بسیاری از وقایع عصر پیامبر (ص) به ویژه در دوره بعثت حضور چشمگیر و تاثیرگذاری داشته است. به نظر می­رسد شناخت جایگاه و نقش ایشان در تحولات دوره بعثت، می­تواند معیاری برای فهم جایگاه خاندان پیامبر(ص) در به ثمر نشستن رسالت باشد. مسئله اصلی پژوهش این است که نویسندگان دایره المعارف اسلام چاپ لیدن که مشهورترین و کامل­ترین دایره المعارف موجود در دنیاست، چه تصویری از حضرت حمزه نشان داده است؟ در این مقاله با بررسی محتوای ویرایش­های سه گانه حمزه که به قلم هنری لامنس، مریدیت اونز و نجم حیدر نوسته شده، نشان داده شد که هیچ کدام از این سه مقاله چنان که باید دایره المعارفی نیستند و متناسب با روشهای مرسوم علمی نوشته نشده­اند. چه این مقالات بدون ارجاع دقیق به منابع تاریخی و با نگاهی مغرضانه و پیشداورانه نوشته شده اند. مولفان سه­گانه مقاله حمزه بن عبدالمطلب در ویرایشهای سه­گانه دایره المعارف اسلام نه تنها از منابع مناسب و پژوهش­های مسلمانان به ویژه شیعیان استفاده نکرده، بلکه حتی آثار و پژوهش­های غربی­ها درباره حضرت حمزه را نیز به درستی منعکس نکرده ­اند.

حمزه بن عبدالمطلب, دایره المعارف اسلام, قصه حمزه, مریدیت اونز, نجم حیدر, هنری لامنس