عوامل فردی موثر در اتخاذ رفتارهای پرخطر منجر به ایدز: یک مطالعه کیفی

تداوم انتشار HIV/AIDS در جهان، این بیماری را به معضلی جهانی تبدیل نموده است که بی شک پیامدهای آن کشور ما را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. بررسی دلایل بروز رفتارهای پرخطر مرتبط با بیماری، راهگشای تدوین الگوی پیشگیری رفتاری از ایدز در کشور است. با توجه به محدودیت مطالعات در این زمینه، مقاله حاضر به شناسایی عوامل فردی منجر به بروز رفتارهای پرخطر در بیماران مبتلا به ایدز و افراد دارای رفتار پرخطر می پردازد. این پژوهش به روش تئوری زمینه و با رویکرد کیفی، به مدت ده ماه در دو مرکز مشاوره بیماری های رفتاری شهر تهران، کلینیک غرب و بخش عفونی بیمارستان امام خمینی (ره) صورت گرفت. شیوه انتخاب مشارکت کنندگان به صورت آسان و هدفمند بوده و داده ها از طریق ۱۰۲ مصاحبه عمیق فردی نیمه ساختار یافته با ۶۹ بیمار مبتلا به ایدز، ۱۹ فرد در معرض خطر بیماری، ۸ متخصص و ۶ نفر از اعضای خانواده بیماران جمع آوری و گزارش پرونده های مرتبط نیز مورد بررسی قرار گرفته و برای تکمیل داده ها استفاده شد. تمامی مصاحبه ها ضبط و کلمه به کلمه تایپ شد و سپس برای تحلیل نتایج، کدگذاری اولیه و محوری انجام شد. نرم افزار های One-note و SPSS نیز برای ورود و تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفتند. مشارکت کنندگان در محدوده سنی ۱۶ تا ۴۷ سال بودند، اکثر آنها مرد و مجرد بوده و تحصیلات زیر دیپلم داشتند. در این مطالعه رفتار پرخطر جنسی و اعتیاد تزریقی، عمده ترین راه های انتقال بیماری در مبتلایان گزارش شده و عوامل فردی زمینه ساز بروز رفتار پرخطر در۳ طبقه مفهومی به دست آمدند. این عوامل عبارت بودند از ادراکات سوق دهنده، ویژگی های فردی، تصمیم و اراده. نتایج مطالعه بر اهمیت باورها و انگیزه های زمینه ساز رفتار پرخطر، ویژگی فردی و اراده و نیز لزوم آموزش بیشتر در زمینه ایدز و رفتار پرخطر در افراد مستعد تاکید می نماید.  

Keywords:

HIV/AIDS , High risk behaviors , Qualitative research , HIV , AIDS , رفتارهای پرخطر , مطالعه کیفی