مهدی زارعی
محمدرضا حامدی نیا
امیرحسین حقیقی
مریم چمری
مهدی بروغنی

هدف از تحقیق حاضر بررسی همه گیرشناسی چاقی و لاغری و ارتباط آنها با فعالیت بدنی و الگوی رژیم غذایی در نوجوانان پسر۱۴-۱۲ ساله شهر سبزوار بود. این مطالعه مقطعی در سال۱۳۸۸ روی ۶۵۰ نوجوان پسر ۱۴-۱۲ ساله شهر سبزوار انجام شد. نمونه های آماری از تمامی ۲۶ مدرسه راهنمایی سطح شهر و به صورت تصادفی بر اساس میزان جمعیت هر مدرسه و نسبت آن به کل جمعیت دانش آموزان در هر پایه تحصیلی انتخاب شدند. قد و وزن نوجوانان به روش استاندارد اندازه گیری و شاخص توده بدنی (Body Mass Index-BMI) محاسبه شد. وضعیت لاغری، اضافه وزن و چاقی بر اساس شاخص توده بدنی برای سن و جنسیت در مقایسه با صدک های استاندارد مرکز کنترل بیماری های آمریکا (Center for Disease Control ۲۰۰۰-CDC) ارزیابی گردید. فعالیت بدنی آزمودنی ها با استفاده از پرسشنامه فعالیت بدنی نوجوانان و الگوی رژیم غذایی شامل کالری دریافتی و مصرف درشت مغذی ها با استفاده از پرسشنامه بسامد خوراک ارزیابی شد. رفتارهای کم تحرک آزمودنی ها و سطح تحصیلات والدین نیز با استفاده از یک پرسشنامه محقق ساخته ارزیابی شد. شیوع اضافه وزن و چاقی در بین آزمودنی ها به ترتیب ۸/۹ و ۱/۷ درصد بود. ۱/۱۱ درصد از آزمودنی ها نیز لاغر بودند. میانگین نمره سطح فعالیت بدنی آزمودنی های لاغر، نرمال و اضافه وزن چاق به ترتیب ۸۹/۲، ۸۰/۲ و ۳۶/۲ و میانگین کالری دریافتی آزمودنی های لاغر، نرمال و اضافه وزن چاق به ترتیب ۱۹۷۸، ۱۹۰۹ و ۱۹۹۲ کیلو کالری در روز بود. سطح فعالیت بدنی در گروه اضافه وزن چاق نسبت به گروه لاغر و گروه با وزن طبیعی به طور معنی داری کمتر و میزان تماشای تلویزیون در گروه اضافه وزن چاق نسبت به گروه با وزن طبیعی به طور معنی داری بیشتر بود. هیچ تفاوت معنی داری در کالری دریافتی و مصرف درشت مغذی ها بین گروه ها مشاهده نشد. بعد از تعدیل متغیرهای رژیم غذایی بر مبنای هر کیلو گرم وزن بدن و BMI، این مقادیر در گروه اضافه وزن چاق نسبت به سایر گروه ها به طور معنی داری کمتر بود. تعداد نوبت های مصرف صبحانه به طور معنی داری در گروه اضافه وزن چاق نسبت به گروه با وزن طبیعی کمتر بود. ارتباط مثبت و معنی داری بین سطح تحصیلات والدین و BMI مشاهده شد، همچنین سطح تحصیلات والدین در گروه اضافه وزن چاق به طور معنی داری نسبت به گروه نرمال بالاتر بود. تفاوتی بین سایر گروه ها مشاهده نشد. یافته های این مطالعه نشان داد که شیوع اضافه وزن و چاقی در نوجوانان سبزواری نسبتا بالا است. همچنین کاهش سطح فعالیت بدنی و افزایش رفتارهای کم تحرک (تماشای تلویزیون و نه کار با رایانه) در این آزمودنی ها، با اضافه وزن و چاقی مرتبط است، ولی هیچ ارتباطی بین الگوی رژیم غذایی و اضافه وزن و چاقی وجود ندارد.

Epidemiology, Obesity, Overweight, Adolescent, Physical activity, Diet pattern, همه گیرشناسی, چاقی, لاغری, نوجوانی, فعالیت بدنی, الگوی رژیم غذایی