رزیتا رضایی
شیرین حجازی
ژاسمن شاهنظریان
محمود محمودی
سید جلیل سیدی اندی

تصویر ذهنی از جسم، تصویری از بدن ما است که در ذهن خود به آن شکل می دهیم و تصور می کنیم. تغییراتی که در بدن رخ می دهند باعث تضعیف تصویر ذهنی می شوند. بیماران همودیالیزی، به دلیل آثار مخرب ناشی از فرآیند بیماری، در تصویر ذهنی از جسم خویش دچار اختلال می شوند و حتی قادر به پاسخگویی مناسب به تنش های خفیف نیز نیستند. جراحی پیوند کلیه نیز می تواند فرد را به سوی مسائل و مشکلات روحی روانی از جمله اختلال در تصویر ذهنی از جسم سوق دهد. با توجه به تاثیر مشکلات روحی روانی در فرایند درمان این دو گروه از بیماران، پژوهش حاضر به مقایسه تصویر ذهنی از جسم بیماران تحت درمان با همودیالیز و بیماران پیوند کلیه در بیمارستان های وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی ایران و تهران و مرکز دیالیز و پیوند اعضا پرداخته است. روش گردآوری داده ها توزیع فرم مصاحبه ای، شامل ۲ بخش و ۳۸ سوال بود که توسط پژوهشگر تنظیم گردید. به منظور تعیین روایی آن از اعتبار محتوا و برای تعیین پایایی آن از روش دو نیمه کردن (Split-Half method) استفاده شد. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و نیز آزمون های آماری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که ۳/۳۳ درصد از افراد همودیالیزی، تصویر ذهنی کاملا منفی دارند، در حالی که این نسبت در افراد پیوند کلیوی تنها ۷/۲ درصد بود و تفاوت آماری معنی داری نیز در متغیر تصویر ذهنی از جسم در بین دو گروه وجود داشت (P<۰.۰۰۰۰۱). در مدل رگرسیونی، تنها متغیر گروه و سطح تحصیلات تاثیر معنی داری (P<۰.۰۰۰۰۱) بر روی تصویر ذهنی افراد داشت و تصویر ذهنی مثبت، در افراد پیوندی، ۸/۷ برابر افراد دیالیزی و در افراد با سطح تحصیلات دیپلم و بالاتر، ۸/۶ برابر افراد با سطح تحصیلات زیر دیپلم بود.

Body Imaging, Hemodialysis, Renal transplantation, تصویر ذهنی از جسم, همودیالیز, پیوند کلیه