الگوهای تربیتی محبوب و منفور خدا در قران

قران، کتاب دینی مسلمانان خویشتن را کتاب هدایت معرفی نموده است. آن هم هدایتی که در درجه اول برای انسان های عادی )ناس( است)بقره، ۱۸۵ ) ۱ یعنی افراد عادی که پیچیدگی های ذهنی و اطلاعات فلسفی ندارند و برای فهمیدن مطالب پیچیده و اطلاعات آمادگی لازم را ندارند دارد به همین دلیل سخنگویی به زبان مخاطب عام )ناس( )بقره، ۱۸۵ ) ۲ را از ویژگی های مربیان الهی )پیامبران( دانسته است)ابراهیم، ۴ ) ۳. در عین حال برای انسان های خاص )متقین( نیز هدایت های ویژه دارد )بقره، ۲ ) ۴ و از آنجا که ایمان و تقوا دارای مراتب و درجاتی است طبعا هدایت قران نیز هدایت چند سطحی و چند لایه ای خواهد بود . هدایتگری چند سطحی همه سطوح مخاطبان از انسان های عادی تا افراد خاص و دوره دیده را در بر میگیرد و این باعث شده تا این کتاب از عالی ترین فنون آموزش وتربیت بهره مند باشد و به عنوان منبع مستقلی برای محققان و علاقه مندان به اصول و روش های تعلیم و تربیت محسوب گردد. قران از روشهای متعددی برای تربیت مخاطبان خود استفاده می کند. بشارت، انذار، بیان عواقب اعمال بد و فواید رفتار شایسته، اشاره به ماجراهای تاریخی، بیان مثال، تشبیه و ده ها فن دیگر راههایی هستند که این کتاب بزرگ برای تربیت مخاطبان خود از آن بهره گرفته است. در این میان، معرفی الگوهای نیکی و بدی است.این فن تربیتی که تاثیر زیادی بر مخاطب دارد به شیوه های مختلفی در جای جای قران به کار رفته است. معرفی الگو به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم انجام می شود. در شیوه نخست افراد خاصی نظیر رسول الله(ص))احزاب، ۲۱ ) ۵، حضرت ابراهیم(ع) )ممتحنه، ۴ ) ۶ ، حضرت مریم(ع) و همسر فرعون )تحریم، ۱۱ - ۱۲ ) ۷ مستقیما به عنوان شخصیتهایی که باید مورد تاسی مومنین قرار بگیرند معرفی شده اند در مقابل آنها نیز به همین روش همسر نوح وهمسر لوط )تحریم، ۱۰ ) ۸ به عنوان اسوه ناصالحان و کافران معرفی شده اند. در شیوه دوم )غیر مستقیم( الگوهای شخصیتی و صفات اخلاقی نیکو با عنوان گونه های شخصیتی محبوب و مورد رضایت خداوند معرفی می شوند تا مومنین با تاسی به آنها خویشتن را درمعرض محبت و رضایت خدا قرار دهند. در سوی دیگر نیز برای معرفی شخصیت های منفی و ناصالح ناراضایتی خداوند از برخی از گونه های شخصیتی اعلام شده است تا پیروان قران از تشبه به صفات و روحیات اخلاقی آنها خودداری و از تکرار رفتار آنها در زندگی خود احتراز ورزند. همه مومنین، هر روز در نماز و اذکار خود بارها و بارها از در افتادن به گمراهی و دچار شدن به غضب الهی به خدا پناه می برند)حمد، ۴ - ۷ ) ۹. بی تردید شناخت مغضوبین و چهره های منفور از منظر الهی و آشنایی با ویژگیهای آنان بسان تابلوهای خطر؛ مومنین را از درافتادن در تیه ضلالت وگمراهی برحذر خواهد داشت.