رقیه مالکی - گروه اقتصاد اجتماعی

افزایش شهرنشینی و بروز معضلات زیست محیطی در دهه های پایانی قرن بیستم، توسعه پایدار شهرها را پیش روی متخصصان و صاحب نظران مسائل شهری و معماری قرار داده است. با توسعه روزانه و شهری شدن زندگی بشر مفاهیم مربوط به توسعه پایدار به این حیطه وارد شده و توسعه پایدار شهر محصول نگاه های جدید به عدالت های اجتماعی، فضایی و محیطی نسبت به شهر است. و می توان گفت امروزه مفهوم توسعه اجتماعی و اقتصادی بسیار بیشتر از خود توسعه در محافل علمی مطرح شده است و بسیاری از جوامع از آن به عنوان مهمترین الگوی پیشرفت یاد می کنند. سرمایه اجتماعی موضوعی جدید در مطالعات توسعه، اقتصاد و جامعه شناسی در سطح جهان است. از زمانی که اصطلاح و مفهوم سرمایه اجتماعی انتشار یافت زمان زیادی نمی گذرد. سرمایه اجتماعی نه تنها در زمینه توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه بلکه در کشورهای توسعه یافته نیز به عنوان یک موضوع مهم مورد توجه قرار گرفته است. توسعه در ابتدا به معنای رشد اقتصادی بود؛ یعنی روندی که منجر به افزایش درآمد سرانه و تولید ناخالص ملی و باعث بهبود سطح زندگی بهتر مردم محروم می گردید. و به تدریج و با معلوم شدن نقاط ضعف برنامه های گذشته، مفهوم توسعه و عوامل اجراکننده آن دستخوش تحول شد. به ویژه اینکه مشخص شد نبود ساختارهای کارآمد اجتماعی در جهان سوم رشد اقتصادی آنها را تحت تاثیر قرار داده و رشد درآمد اقتصادی این کشورها باعث توسعه مطلوب اجتماعی در آنها نشده است. در نتیجه می توان گفت امروزه مفهوم توسعه اجتماعی و اقتصادی بسیار بیشتر از خود توسعه در محافل علمی مطرح شده است و بسیاری از جوامع از آن به عنوان مهمترین الگوی پیشرفت یاد می کنند. و می توان گفت توسعه اجتماعی، فرایند برنامه ریزی شده تغییر اجتماعی، به منظور بهبود رفاه کل جمعیت جامعه به همراه فرایند پویایی توسعه اقتصادی است، که هدف آن رفاه اجتماعی و بهزیستی و تقویت سر زندگی جامعه مدنی است. توسعه اجتماعی باید به سمت افزایش برابری و مشارکت و انسجام مردم و ایجاد جامعه ای که افراد در صلح و آرامش و بر مبنای احترام به حقوق یکدیگر زندگی کنند، سوق یابد.

توسعه اجتماعی، شهرها