زهرا خلیلی زاده - دانشجومعلم رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان تبریز
پریسا قنبری - دانشجومعلم رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان تبریز
فاطمه ملاعلیزاده علیشاهی - دانشجومعلم رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان تبریز
فاطمه موسوی اقدمی سیسی - دانشجومعلم رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان تبریز
فاطمه جعفری کلیبر - دکتری زبان و ادبیات فارسی مدرس دانشگاه فرهنگیان تبریز

نظر به اینکه در حوزه معنی و مضمون تمامی غزلهای حافظ، نمی توان حکمی قطعی و جزم صادر نمود که این امر ناشی از رندی و هنرمندی حافظ است. بسیاری از موضوع ها و مضامین شعری او را قبل و بعد وی می توان جستجو کرد و یافت که وامداری او به شاعران پیش از خودش، امری مسلم است، لذا راز امتیاز و یگانگی شعر حافظ در زبان او نهفته است. به نظر می رسد اولین و اصلی ترین زمینه پژوهش در شعر حافظ، تحقیق در ساحت زبانی او در همه مقوله هاست. از بررسی مسائل معانی و بیانی و بدیعی گرفته تا صرف و نحو زبان و انواع موسیقی شعر و نحوه گزینش واژگان و حتی بررسی تک تک واجهای کلمه های شعر او از لحاظ واجگاه و مخرج آنها. در این مقاله ضمن تبیین مطالب فوق، با ارائه شواهدی از شعر حافظ، ظرافت و هنرنمایی او را در بکارگیری صنایع بدیعی تناسب، ایهام تناسب، تضاد و تقابل، پارادوکس، ایهام و مجاز نشان داده ایم. از سوی دیگر، یکی از شگردهای بیان رندانه حافظ، استفاده از باورهای رایج و مسلم خواننده به عنوان روپوش معانی ثانوی است. در این نوشته واژه شراب در شعر حافظ را بررسی کردیم که به سه صورت شراب انگوری، شراب عرفانی و شراب ادبی در اشعار خواجه متجلی است. این پژوهش به روش کتابخانه ای توصیفی تدوین شده است.

حافظ، صنایع بدیعی، شراب