مرضیه شهریاری - استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
زهرا شیرازی - کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

علی رغم تصور عموم مبنی بر کم استرس بودن شغل معلمان مشخصه هایی همانند سیاست و پرستیژ کاری می تواند به نیازهای شغلی و مهم تر از همه انتظارات جامعه و خانواده افزوده شود. گرانباری ادراک شده با شیوع ویروس کرونا و مسلط شدن آموزش برخط با دوران پیش از آن برای معلمان منجر به تضاد نقشی در ایفای هم زمان نقشهای چندگانه شغلی و خانوادگی شده است. براین اساس هدف پژوهش حاضر بررسی سازندهای شناسایی شده در تجربه زیسته معلمان از ماهیت حرفه خاص خود می باشد. روش تحقیق کیفی و به شیوه نظریه مبنایی که حاصل ۲۵ مصاحبه عمیق در میان معلمان و متخصصین در حوزه آموزش و پرورش به روش نمونه گیری هدفمند و با لحاظ قاعده اشباع و حداکثر تنوع انتخاب شده است. برای جمع آوری دادهها، از مصاحبه عمیق نیمه ساخت مند استفاده شده است و سپس با استفاده از فرآیند کدگذاری سه مرحله ای روش نظریه زمینه ای تحلیل و مقوله بندی شدند. در نهایت، یافته های حاصل از تجربیات اعضاء هیات علمی در مقولات اصلی و فرعی تدوین شدند. در این پژوهش از تثلیث داده ای برای افزایش دقت علمی استفاده شده است. پس از کدگذاری مصاحبه ها، ۱۲۰ کد بدست آمد که این کدها در ۴ مقوله اصلی و ۶ مقوله محوری طبقه بندی شد. کدگذای یافته های مصاحبه نشان داد که مقولاتی چون "توازن و تناسب حجم فعالیتها"، "دردسرهای شغل معلمان"، "جبر کرونا و فرسودگی"، "ناسازگاری شخصی با زندگی روزمره"، "تداخل کار با رسیدگی به امور منزل"، "خودمدیریتی فردی (ابزاری و عاطفی)" و یک مقوله هسته " مواجهه با پدیده تعارض کارخانواده "جای داد. مقوله هسته بیانگر این واقعیت است که تضادنقشی ادراک شده اعضاء هیات علمی زن و مرد از پدیده گرانباری نقش بر نگرش معلمان نسبت به کار و احساس رضایت از آن تاثیر دارد و تاکتیکهای فردی اتخاذ شده، نیز، هر چند برای مدیریت تعارض موثر می باشد، اما آنها بیشتر ابزارهایی با هدف تخفیف تنش خانوادگی در حوزه خانواده می باشند.

گرانباری نقش، تعارض ادراک شده، توان فرسایی، خودمدیریتی