نفیسه متولی زاده نائینی - استادیار، گروه حقوق، دانشگاه آیت الله حائری میبد، میبد، ایران
حمید روستایی صدرآبادی - استادیار، گروه فقه، دانشگاه آیت الله حائری میبد، میبد، ایران
مرتضی مطهری فرد - دانشجوی دکتری، فقه و حقوق جزا، دانشگاه آیت الله حائری میبد، میبد، ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی پیشگیری از جرایم و طغیان سیاسی است. در این راستا، سوال اصلی این است که آیا بروز جرایم سیاسی در یک کشور حکایت از ضعف هنجارهای سیاسی و اخلاقی است؟ و مولفه های اساسی در پیشگیری از این جرایم و طغیان از آن چیست؟. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و مبتنی بر منابع کتابخانه ای به مطالعه محورهای کاربردی تئوریک به صورت کیفی در مورد پیشگیری از جرم سیاسی مبتنی بر قانون جرم سیاسی مصوب ۱۳۹۵ پرداخته و از نظریات رایج در حوزه انحراف و کج روی به صورت کاربردی بهره جسته و در موارد مقتضی به آمار میدانی یک متغیره برای به تجربه گذاردن فرضیات یک متغیره پرداخته است. نتایج نشان داد که کمیت و کیفیت بروز جرایم سیاسی در هر کشور، بیانگر فاصله بایسته های نظام ارزشی در حوزه سیاسی- اجتماعی و واقعیت موجود در میان توده های اجتماعی است. بنا به تعریف امر سیاسی و جرم سیاسی در هر کشور، مجرمین سیاسی قابل دسته بندی هستند، که مبتنی بر آن می توان به رویکرد پیشگیرانه در آن همت گمارد. غایت پیش گیری از جرم سیاسی ابتدا تثبیت اخلاق و هنجارمداری در حوزه سیاسی- اجتماعی بوده و در وهله بعد پیشگیری از تبدیل جرایم سیاسی به طغیان سیاسی (شامل جرایم امنیتی، سلب آسایش و جرایم عمومی مشابه) است. به دلیل گره خوردن عناصر معنوی و مادی جرم سیاسی به عوامل سیاسی- اجتماعی و دغدغه های مثبت، راهبرد پیشگیری از این جرایم را باید بیشتر در عوامل اجتماعی، نظام ارزش و ضد ارزش، بسترهای انحراف و... جستجو نمود و مطالعه در مورد عوامل زیستی و روانشناختی فردی (که بیشتر در جرایم عمومی رایج است) در این مقوله سود چندانی ندارد.

جرم سیاسی, هنجارهای سیاسی, هنجارهای اخلاقی, مجرمین سیاسی