شهلا جعفری - کارشناس آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان البرز
علی محمدی - معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان البرز

موضوع اشتغال و دستیابی افراد به شغل مورد نظر، جزو مهمترین مسایل یک جامعه محسوب می شود. بیکاری به عنوان یک پدیده ی مخرب اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مطرح بوده و پیامدهای ناگواری دربر دارد. لذا بررسی دقیق وضعیت اشتغال و بیکاری در رفع مشکلات این حوزه و پیشبرد اهداف راهبردی توسعه، گره گشا است. شاخص های نیروی کار از جمله نرخ بیکاری، نرخ مشارکت اقتصادی و نسبت اشتغال مکمل یکدیگر بوده و در کنار هم از کارایی لازم برخوردار هستند، اما هیچیک به تنهایی قادر به توصیف درست و دقیق عملکرد یک جامعه در مساله ی اشتغال زایی نیستند. بنابراین به منظور انجام یک ارزیابی همه جانبه و کامل از عملکرد جوامع در این حوزه، می بایست روش هایی ارایه شود که مجموعه ی شاخصها را به طور همزمان مورد بررسی قرار داده و بتواند تصویرکاملی از وضعیت موجود را ارائه دهد. در این پژوهش، هدف ارایه ی معیار ارزیابی جدیدی است که شاخص های سه گانه ی فوق را در بر بگیرد. برای این منظور، ابتدا با بهره گیری از روش تصمیم گیری چند معیاره 𝐴𝐻𝑃 ، به هریک از شاخص های عمده ی نیروی کار یک وزن اختصاص داده می شود. وزن محاسبه شده برای هر شاخص نشان دهنده ی میزان اهمیت و تاثیرگذاری آن شاخص در مساله ی مورد مطالعه است. سپس، برای به کارگیری همه ی شاخصها به طور همزمان، تابعی تحت عنوان تابع برازندگی ساخته می شود که هر سه شاخص را در درون خود دارد و با استفاده از ترکیب خطی آنها ساخته میشود. تعریف تابع برازندگی به گونه ای انجام میشود که مقدار آن با نحوهی عملکرد جوامع رابطه ی مستقیم دارد. به این صورت که هر چقدر عملکرد یک جامعه در ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری بهتر باشد، مقدار تابع برازندگی آن جامعه بزرگتر است و برعکس. تابع برازندگی برای استانهای کشور طی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ محاسبه میشود و عملکرد هر استان مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.

نرخ بیکاری، نرخ مشارکت اقتصادی، نسبت اشتغال، روش AHP ، تابع برازندگی