محمد زمان نکاحی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
افشین سلطانی - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
آسیه سیاهمرگویی - : عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ناصر باقرانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان

بمنظور بررسی عوامل موثر بر کاهش عملکرد گندم دیم، آزمایشی بصورت پیمایشی در سطح ۴۵ مزرعه گندم در شهرستان بندرگز در سال ۱۳۹۱ انجام گردید. نمونه برداری در دو مرحله بصورت تصادفی در پنج نقطه از هر مزرعه با استفاده از کوادراتی به ابعاد ۱*۱ متر انجام شد. در این تحقیق کلیه اطلاعات مربوط به مدیریت زراعی شامل عملیات تهیه بستر بذر، رقم مورد استفاده، محل تهیه بذر، زمان کاشت، مبارزه با علف هرز و مسایل مربوط به کاشت و برداشت، زمان سم‎پاشی، میزان بذر مصرفی، در قالب پرسش‎نامه و در طول فصل رشد از طریق پرسش از کشاورزان جمع‎آوری و تکمیل شد. در پایان فصل رشد میزان عملکرد واقعی برداشت شده توسط کشاورزان، ثبت گردید. از میان پارامترهای مختلف مورد بررسی تراکم بوته، تراکم خوشه، سابقه کشاورز، تاریخ کاشت و تاریخ برداشت تاثیر معنی داری بر عملکرد گندم داشتند. کشاورزان با سابقه بیشتر عملکرد کمتری داشتند و با تاخیر در عملیات کاشت و برداشت، عملکرد محصول نیز کاهش یافت. نتایج نشان داد بین متوسط عملکرد واقعی(۲۲۳۶ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد قابل حصول(۵۶۹۸ کیلوگرم در هکتار)، ۳۴۶۲ کیلوگرم در هکتار خلاء عملکرد ناشی از تراکم بوته پایین (۱۵%)؛ عدم استقبال کشاورزان از یافته های جدید(۱۰%)؛ تاریخ کاشت دیر هنگام(۳۶%)؛ رقم نامناسب N۸۰۱۹ در مقایسه با N۸۱۱۸( ۲۱%) و عدم استفاده از علف‎کش تاپیک و ‎گرانستار(۱۸%) وجود داشت. با بهینه سازی موارد ذکر شده می توان خلاء عملکرد را کاهش داد و عملکرد را به بالاتر از ۵ تن در هکتار افزایش داد. ک

کلمات کلیدی: خلاء عملکرد, عملکرد واقعی, عملکرد قابل حصول, گندم, مدیریت زراعی