سید علی محمد مدرس ثانوی - استاد گروه زراعت دانشگاه تربیت مدرس
الهه منافی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت
مجید آقاعلیخانی - عضو هیات علمی
سید مرتضی مدرس وامقی - کارشناس آزمایشگاه

ترکیب شیمیایی ۵-آمینولوولینیک اسید (۵-ALA) در غلظت های بالا اثرات علف کشی دارد، اما در غلظت های پائین تر مانند تنظیم کننده های رشد عمل می کند و باعث ایجاد مقاومت به تنش های گوناگون از جمله سرما و شوری می گردد. بنابراین بررسی کاربرد خارجی ۵- آمینولوولینیک اسید در القای مقاومت به سرما در گیاهچه های سویا (Glycine max L.) در دانشگاه تربیت مدرس در سال های ۹۰-۱۳۸۹ بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار صورت گرفت. ۵- آمینولوولینیک اسید در غلظت های (۰، ۳/۰، ۶/۰ و ۹/۰ میلی مولار) از طریق دو روش پیش تیمار کردن بذر و محلول-پاشی در مرحله ی چهار برگی بکار برده شد. آزمایش در دو بخش شامل اعمال تنش و بدون تنش سرما (به ترتیب ۱۰=T۱ و ۲۵=T۲ درجه سانتی گراد) صورت گرفت. اعمال تنش سرما (°C ۱۰) به مدت ۷۲ ساعت، پس از پیش تیمار کردن بذر و محلول پاشی صورت گرفت. تنش سرما محتوی نسبی آب برگ، کلروفیل، هدایت روزنه ای و فتوسنتز را کاهش داد ولی تجمع پرولین و نشت الکترولیت افزایش یافت. ۵- آمینولوولینیک اسید در غلظت ۳/۰ میلی مولار با افزایش کلروفیل، هدایت روزنه ای، محتوی نسبی آب برگ و فتوسنتز و به دنبال آن افزایش در ارتفاع، وزن تر و خشک، گیاه را در برابر تنش سرما حفظ کرد. کاربرد این ماده فعالیت آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز را بویژه در شرایط تنش سرما افزایش داد. در اکثر صفات محلول پاشی ۵- آمینولوولینیک اسید به پیش تیمار کردن بذر، برتری داشت. به عبارتی کاربرد خارجی شبه هورمون ۵- آمینولوولینیک اسید در کاهش صدمات حاصل از سرما بدون هیچ گونه اثرات کاهشی روی رشد گیاه سویا موثر می باشد.

۵- آمینولوولینیک اسید, تنش سرما, محلول پاشی, پیش تیمار کردن بذر, سویا