حسین کاظمی - استادیار گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

این تحقیق به منظور پهنه بندی اراضی کنونی شهرستان گرگان جهت کشت جو لخت با ارزیابی چند عامل محیطی، بر اساس منطق بولین و با کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. برای این کار ابتدا نیازهای بوم شناختی و زراعی گیاه زراعی با استفاده از منابع موجود تعیین گردید. پس از تهیه این اطلاعات، درجه بندی آنها انجام شد. سپس براساس متغیر های این جدول ، لایه های اطلاعاتی مورد نیاز تهیه گردید. این لایه ها عبارت بودند از دمای مطلوب، دمای کمینه، دمای بیشینه، بارش، شیب، ارتفاع از سطح دریا، ماده آلی، شوری، بافت خاک و pH. بعد از تهیه این لایه ها، کار طبقه بندی و رتبه بندی هر لایه براساس منطق بولین در دو طبقه مناسب (ارزش یک) و نامناسب (ارزش صفر) صورت گرفت. سپس هم پوشانی و روی هم گذاری همه لایه ها در محیط ArcGIS انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که سطح وسیعی از اراضی گرگان جهت تولید جو لخت مناسب می باشد، به طوری که حدود ۹۳/۴۶۳۹۶ هکتار اراضی واقع در قسمت های شمالی و میانی منطقه مورد مطالعه در پهنه مناسب قرار گرفتند. از لحاظ ماده آلی و شوری کل محدوده مورد بررسی جهت کشت جولخت مناسب تشخیص داده شد. مشخص شد که حدود ۴۶/۱۶۶۵۴ هکتار از مناطق کشاورزی منطقه دارای پتانسیل نامناسب جهت کشت این گیاه می باشد. این مناطق به صورت نوار عرضی در نیمه جنوبی و نیز میانی شهرستان از غرب به شرق کشیده شده است. از عوامل محدود کننده کشت جو لخت در این مناطق، می توان به وجود کلاس های بافت خاک نامناسب، درصد شیب و ارتفاع از سطح دریای بالا و اسیدیته نامناسب در مناطق جنوبی اشاره کرد.

جو لخت, اراضی کشاورزی, منابع بوم شناختی, سامانه اطلاعات جغرافیایی