عباس فروغی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
جاوید قرخلو - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فرشید قادری فر - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

به منظور ارزیابی اثرات فاصله ردیف و تراکم توق روی عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم کنجد آزمایشی در سال ۱۳۸۹ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار انجام شد. فاکتورها شامل تراکم توق در پنج سطح (صفر، ۲، ۴، ۶ و ۸ بوته در متر مربع)، دو رقم کنجد (اولتان، یکتا) و سه فاصله ردیف کاشت کنجد (۳۵، ۴۵ و ۵۵ سانتی متر) بود. نتایج نشان داد که تاثیر رقم، تراکم توق و اثر متقابل آنها بر روی تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه کنجد معنی دار بود. شاخص برداشت محصول صرفا تحت تاثیر تیمار تراکم علف هرز قرار گرفت. تاثیر فاصله ردیف روی اجزای عملکرد بجز وزن هزار دانه معنی دار بود. عملکرد دانه و زیست توده کنجد با افزایش تراکم توق به طور معنی داری کاهش یافت و از این نظر رقم اولتان (شاخه دار) نسبت به رقم یکتا (تک شاخه) از حساسیت کمتری برخوردار بود. همچنین عملکرد دانه بیشتر از عملکرد بیولوژیک تحت تاثیر رقابت با توق قرار گرفت. مدل سه پارامتره هذلولی راست گوشه میزان خسارت عملکرد را با ورود اولین علف هرز در رقم اولتان (شاخه دار) در فواصل ردیف ۳۵، ۴۵ و ۵۵ سانتی متر به ترتیب برابر ۷/۴۴، ۹۱/۴۳ و ۳۹/۴۶ و برای رقم یکتا (تک شاخه) به ترتیب معادل ۶۸/۴۸، ۴/۵۳ و ۶۶/۵۱ درصد برآورد کرد.

تراکم علف هرز, رقابت, کاهش عملکرد, مدل