نورعلی ساجدی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، اراک، ایران
فرهاد رجالی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف روی بر غلظت عناصر غذایی کم مصرف تحت تنش خشکی در ذرت میکوریزایی(سینگل کراس ۷۰۴)، آزمایشی در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده­ی کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عوامل مورد مطالعه شامل سه سطح آبیاری، آبیاری معادل نیاز آبی گیاه (شاهد)، آبیاری معادل۷۵% نیاز آبی گیاه و آبیاری معادل۵۰% نیاز آبی گیاه)، قارچ میکوریزا در دو سطح (با تلقیح و بدون تلقیح) و روی از منبع سولفات روی در سه سطح (بدون مصرف، ۲۵ کیلوگرم در هکتار و ۴۵ کیلوگرم در هکتار) در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان داد که غلظت عناصر غذایی تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفت. با اعمال تنش خشکی غلظت مس، منگنز، روی و آهن افزایش اما غلظت فسفر و بر کاهش یافت. تلقیح قارچ میکوریزا غلظت کلیه عناصر غذایی را افزایش داد. با مصرف عنصر روی میزان غلظت مس، روی و درصد پروتئین افزایش اما غلظت آهن، منگنز و بر کاهش یافت. یک اثر آنتاگونیستی بین مصرف روی و غلظت آهن مشاهده شد. تیمار های تنش خشکی، قارچ میکوریزا و روی به تنهایی باعث افزایش درصد پروتئین دانه شدند. اثر متقابل آبیاری و میکوریزا بر غلظت مس و بر در سطح ۱% معنی دار شد اما بر غلظت سایر عناصر اثر معنی داری نداشت با این وجود میزان غلظت کلیه عناصر غذایی کم مصرف و درصد پروتئین با تلقیح قارچ میکوریزا تحت تنش خشکی افزایش یافت. با کاربرد روی تحت شرایط تنش خشکی، غلظت مس، روی، آهن، منگنز و درصد پروتئین افزایش ولی مقدار بر کاهش یافت. مصرف توام روی و  قارچ میکوریزا باعث افزایش غلظت کلیه عناصر غذایی گردید. بالاترین میزان غلظت روی و درصد پروتئین از اثر متقابل تیمار های میکوریزا و ۲۵ کیلوگرم سولفات روی در هکتار  به ترتیب در شرایط متوسط و شدید تنش خشکی حاصل شد.

تنش خشکی, قارچ میکوریزا, عناصر غذایی, درصد پروتئین و ذرت