سیده رقیه احمدپور - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمد علی بهمنیار - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سروش سالک گیلانی - مربی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
اکبر فرقانی - استادیار دانشگاه گیلان

به منظور بررسی وضعیت برخی خصوصیات شیمیایی خاک و میزان فعالیت دو آنزیم اوره­آز و فسفاتاز قلیایی در اثر کاربرد کودهای آلی تحقیقی در سال ۱۳۸۷ به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی تیمار کودی (T۱= شاهد، T۲= کود شیمیایی (سولفات پتاسیم، سوپر فسفات تریپل و اوره به ترتیب ۱۰۰، ۱۲۰، و ۲۲۵ کیلوگرم در هکتار)، T۳= کمپوست ۲۰ تن در هکتار، T۴= ورمی­کمپوست ۲۰ تن در هکتار ، T۵= کمپوست ۴۰ تن در هکتار، T۶= ورمی­کمپوست ۴۰ تن در هکتار) و فاکتور فرعی سال کوددهی: یکسال کوددهی (سال ۸۵)، دو سال کوددهی (سال ۸۵ و ۸۶)، سه سال کوددهی (سال ۸۵ ، ۸۶ و ۸۷) بود. کود آلی و شیمیایی در زمان کاشت مصرف شدند و دو ماه پس از کاشت ذرت از عمق ۲۰-۰ سانتیمتری از سطح خاک نمونه­برداری صورت پذیرفت. پس از آماده­سازی نمونه­ها، میزان ماده آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل جذب و فعالیت آنزیم­های اوره­آز و فسفاتاز قلیایی در خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با به کارگیری کمپوست زباله شهری و ورمی­کمپوست میزان فعالیت آنزیم اوره­آز و فسفاتاز قلیایی افزایش یافت و با افزایش مقدار مصرف، فعالیت آنزیم­ها تشدید یافت. بیشترین میزان فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی و اوره­آز به ترتیب  در تیمار ورمی­کمپوست ۴۰ تن در هکتار (۲hr-۱ -g-۱. soil+mgN-NH۳۰۰/۱۱۴) و (mgPNP. g-۱soil hr-۱۶۷/۳۳۶۶) و کمترین میزان فعالیت در تیمار شاهد (۲hr-۱ -g-۱. soil+mgN-NH۳۷۹/۳۵) و (mgPNP. g-۱soil hr-۱ ۹۰/۱۱۴۴) مشاهده گردید. با افزایش سطوح و دفعات مصرف کودهای آلی بر میزان ماده آلی، نیتروژن کل و فسفر قابل جذب افزوده شده، و بیشترین میزان آنها در تیمار ۴۰ تن ورمی­کمپوست در هکتار که سه سال متوالی کود استفاده شده بود، مشاهده گردید. همچنین تفاوت معنی­داری بین سالهای کوددهی از نظر فعالیت آنزیمی و خصوصیات شیمیایی اندازه­گیری شده، مشاهده گردید، بیشترین فعالیت آنزیم ­ها و خصوصیات شیمیایی اندازه­گیری شده در تیمارهای کودی که سه سال مستمر کود بکاررفته شد، مشاهده گردید.

کمپوست زباله شهری, ورمی کمپوست, اوره آز و فسفاتاز قلیایی