زهرا تبریزی شهروی - استادیار گروه فرهنگ و زبان های باستانی , دانشکده علوم انسانی , دانشگاه ازاد اسلامی واحد همدان

تشبیه و استعاره در اغلب متون ادبی به کار می رود و در متون ادبی پیش از اسلام در ایران رایج بوده است. در آثار مانوی به دست آمده در تورفان و اندرزنامه های پهلوی، بسیاری از تمثیلات و تشبیهات به صورت نصیحت دیده می شود که گاهی پند و اندرزهای این متون و اندرزنامه های پهلوی به صورت ضرب المثل رایج، اکنون به دست ما رسیده است. قابل تامل است که حتی در بعضی از متون پهلوی (= فارسی میانه) که سبک جدلی و مباحث های دارد و دارای شیوه نگارشی پرتعقید، عباراتی تمثیل و طولانی و متضمن جملات مرکب و فرعی بسیار است نیز استعاره و تشبیه به چشم میخورد. استعاره به نحوه شیوه تفکر بشر مربوط میشود و تفکر اصولا ویژگی استعاری دارد. بنابراین تشبیه و ثقیل و استعاره در اصل شیوه ای است که آن را میتوان در هر نوع متن ادبی به کار برد. در واقع این آرایه های ادبی توصیف موضوعی است تحت عنوان چیزی دیگر، که برای رسیدن به منظور اصلی خود از سمبله ای گوناگون بهره می برد.

جدل، مباحثه، ضرب المثل، تشبیه، استعاره