پروین مولی زاده - دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان
محمد ملکوتیان - دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان
محمد رضا رحیمی - دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان

به منظور بررسی تاثیر برخی از فراوانترین گونه های جلبکی موجود در ایران بر جذب سرب از آبهای آلوده به سرب اقدام به انجام تحقیقی به این شرح گردید. برای انجام آزمایشات مربوطه نمونه هایی از جلبک های Tetraselmis. sp Chlorella, Chaetoceros. sp, تهیه می گردد. نمونه ها با استفاده از محیط کشت کانوی درظروف 1 لیتری کشت داده می شوند تا سریعتر به شکوفایی برسند. سپس با متداولترین مواد و ترکیبات سربی که در فاضلاب های شهری موجود هستند شناسایی می شوند و ترکیبات آنها تهیه می گردد. با توجه به محدوده تغییرات میزان سرب در فاضلابهای شهری که مقدار آن براساس آمار مربوط به مناطق شهری نقاط مختلف جهان محاسبه شده است دو غلظت از PbSo 4 به عنوان دو آزمایش بر روی سه تیمار جلبک در سه تکرار، اثر داده می شود. همچنین در آزمایش تکمیلی دو ترکیب PbCl2 و PbO نیز بر روی کلرلا داده می شود. میزان سرب در محلول مورد آزمایش قبل از افزودن جلبکها به محیط به عنوان شاهد در نظر گرفته می شود. پس از گذشت 24 ساعت بعد از افزودن جلبکها به محیط مجدداً میزان سرب مورد اندازه گیری قرار می گیرد. اندازه گیری سرب در همه موارد با استفاده از دستگاه جذب اتمی انجام می شود. طرح آزمایشات از نوع کاملاً تصادفی و آنالیز نتایج با استفاده از آزمون t و دانکن در سطح 99 % انجام می گیرد. نتایج آزمایشات موید کاهش میزان سرب توسط جلبک کلرلا به میزان 56 %، توسط جلبک کتوسروس به میزان 54 % و توسط تتراسلمیس به میزان 20 % است. همچنین تغییر غلظت، تاثیری بر اثر جذب جلبکی ندارد. همچنین جلبک کلرلا قادر به جذب PbO به میزان 53 % و PbSo4 به میزان 52 % است. براساس نتایج حاصل از این آزمایشات، یک صافی بیولوژیک برای تصفیه فاضلاب های شهری با استفاده از این جلبکها طراحی می گردد. قابلیت جذب سرب توسط جلبکها در آبهای شور و سخت و بسیار آلوده است. همچنین طرح سیستم براساس وجود یک توده زنده جلبکی در حال فعالیت و فتوسنتز که در محیط آلوده گردش می کند و باآب و سرب در تماس است. جداسازی جلبکها از محیط براساس خاصیت ته نشست و فیلتراسیون است و سرب جذب شده نیز قابل بازیابی می باشد. این توده به دلیل زنده بودن و قابلیت فتوسنتز دائمی، فعال و خودکفا و خود کنترل است و عوارض زیست محیطی و هزینه سنگین نیز در بر ندارد.

جلبک Algae ، جلبک کلرلا Chlorella ، جلبک کتوسروس ، Chaetoceros ، جلبک تتراسلمیس Tetraselmis sp ، جذب سرب