علی درخشان - استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
فرحناز طاهری - گروه آموزش زبان انگلیسی٬ واحد گرگان٬ دانشگاه آزاد اسلامی٬ گرگان٬ ایران

کتاب­ های آموزشی یکی از شاخص­ ترین عناصر برنامه آموزشی درکلاس هستند و نقش بسزایی درآموزش زبان انگلیسی ایفا می­ کنند. اما نتایج پژوهش­ های گذشته حاکی از آن است که حتی کتاب­ های آموزشی ویژه مکالمه به ندرت مطالب لازم برای یادگیری توانش کاربردشناسی را فراهم می­ آورند. یکی از اطلاعات کاربردشناسی که نقشی اساسی در یادگیری زبان خارجی بازی می­کند،­ انواع مختلف کنش­ های گفتاری است که دربخش­ های ارتباطی کتب ­درسی دیده می­ شوند. بنابراین، بر اساس چارچوب تحلیلی ولنگا (۲۰۰۴)، پژوهش توصیفی حاضر به استخراج و تحلیل چگونگی استفاده از فرا­زبان و انواع کنش­ های گفتاری و فراوانی آنها در ۳ کتاب امریکن هدوی ۲، اینترچنج ۲ و فور کورنرز ۲ می­ پردازد. یافته­ ها حاکی از آن است که امریکن هدوی ۲ شامل بیشترین (۳۷%) واینترچنج ۲ (۲۵%) شامل کمترین میزان اطلاعات کاربردشناسی دراین مطالعه بوده­ اند. درمجموع، نتایج نشان­ دادند که ورودی فرا­زبانی برای زبان­ آموزان قابل­ توجه نیست، در حالیکه اطلاعات فرا­زبان در کتب ­درسی نقش مهمی در درک کنش­ گفتاری ایفا می­ کند. در نتیجه، به نظر می­ رسد که یکی از استنتاجات مطالعه پیشرو این است که کتب ­درسی آموزش زبان ­انگلیسی به عنوان زبان­ خارجی/دوم دربیان اطلاعات فرا­کاربردشناسی درقسمت­ های ارتباطی کتب بسیار ضعیف عمل کرده­ اند.  تحلیل بخش­ های تعاملی با درنظرگرفتن کاربردشناسی فرهنگی و زبان­ بینابینی می­ تواند موجب بهبود کتب ­درسی شوند. بنابراین، کتب ­درسی آینده می­ توانند با د­رنظرگرفتن صورت­ های مختلف کاربردشناسی و موقعیت­ های غنی بافت-محور برای زبان­ آموزان طراحی شوند.

کاربردشناسی, فرا کاربردشناسی, ارزیابی کتاب های درسی, برنامه درسی