سعید بساطی - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه لرستان
مصطفی کرم پور - استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه لرستان

دماهای کرانگین عناصر آب و هوایی هستند که در قالب مخاطرات اقلیمی بر عوامل اقتصادی و اجتماعی تاثیر دارند و شناخت و پیش بینی آن ها به منظور برنامه ریزی در زمینه های کشاورزی، صنعتی و اقتصادی ضروری می باشد. از طرف دیگر این تغییرات به شدت با نوسانات جوی - اقیانوسی کلان مقیاس مرتبط اند. با توجه به این موضوع، تبیین اندرکنش دماهای کرانگین ایستگاه های غرب کشور و نوسان مدیترانه شرقی، از اهداف مهم این مطالعه می باشد. برای بررسی تاثیر نوسان مدیترانه شرقی بر تغییرات دماهای کرانگین ایستگاه های غرب ایران، از روش های همبستگی پیرسون، روند خطی و پلی نوم یال استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد در فاز منفیدمای کرانگین بیشینه از ۰۹/۰ تا ۸۵/۰ و دمای کرانگین کمینه ۱ درجه نسبت به میانگین دوره آماری افزایش یافته است. برعکس در فاز مثبت دمای کرانگین بیشینه از ۱/۰ تا ۴/۰ و دمای کرانگین کمینه از ۰۶/۰ تا ۵۶/۰ درجه سانتی گراد نسبت به میانگین دوره آماری کاهش داشته است. تاثیر EMO بر دماهای کرانگین در فصل بهار قوی تر از فصل زمستان بوده است. بیشترین همبستگی ماهانه بین دماهای کرانگین و این الگو در ماه مارس بوده است. دماهای کرانگین کمینه با تراز ۳۰۰ و دماهای کرانگین بیشینه با تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال الگوی مدیترانه شرقی بالاترین همبستگی داشته اند.

پیوند از دور, نوسان مدیترانه شرقی (EMO), دماهای کرانگین, غرب ایران