مسعود مرادی - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی ، دانشگاه محقق اردبیلی
برومند صلاحی - دانشیار آب و هواشناسی ، دانشگاه محقق اردبیلی
سید ابوالفضل مسعودیان - استاد آب و هواشناسی، دانشگاه اصفهان

    دیدبانی های مودیس ترا و آکوا با چگالی مکانی و زمانی مناسب در گستره ی ناهمگون ایران می­تواند دانسته های ما را از ویژگی های دمایی ایران افزایش دهد. در این پژوهش خوشه بندی داده های دمای رویه ی زمین باهدف شناسایی پهنه های دمایی و بررسی تغییر­ات مکانی و زمانی آن در هر پهنه انجام شده است. تفاوت زمانی برداشت دمای رویه ی زمین در روزهای مختلف برای هر یاخته با استفاده از هم زمان سازی داده های مودیس ترا و آکوا اصلاح شد و پس از محاسبه ی شیب دمای رویه ی زمین دمای ساعت ۳۰: ۱۲ نیم ­روز برای هر یاخته ی درون مرز ایران تولید شد. از پایگاه داده ی تولیدشده در مقیاس روزانه، آرایه­ای در ابعاد ۱۲*۲۶۸۸*۱۷۶۵ تولید شد که میانگین بلندمدت ماهانه ی دمای رویه ی زمین ایران است. خوشه بندی دمای رویه­ی زمین به منظور آشکارسازی پهنه های دمایی ایران به روش وارد روی داده های ماهانه انجام شد. در گام اول خوشه بندی، ایران به دو پهنه ی دمایی سرد و گرم تقسیم شد که خوشه بندی مجدد آن­ها چهار پهنه ی بسیار گرم، گرم، معتدل و سرد را در گستره ی ایران نمایان ساخت. خوشه های دمای رویه ی زمین ایران هماهنگی زیادی با ناهمواری­ها و عرض جغرافیایی نشان می­دهند. بخش های مرتفع­تر ایران در رشته کوه های زاگرس و البرز و نیز بلندی های داخلی ایران در خوشه های معتدل و سرد قرار می­گیرد درحالی که مناطق پست در عرض­های جنوبی و بیابان های داخلی ایران پهنه های بسیار گرم و گرم ایران هستند. هنگام رخداد بیشینه ها دمای رویه­ی زمین در پهنه های گرم و معتدل به مقادیر دما در پهنه­ی بسیار گرم نزدیک تر می­شوند. با توجه به گستره ی پهنه­ی گرم که یک سوم مساحت ایران را در برمی گیرد می­توان نتیجه گرفت که بخش­های زیادی از کشور در صورت افزایش دما قابلیت تبدیل به مناطق بسیار گرم را دارد.

دمای رویه ی زمین, پهنه بندی, مودیس, ایران