غلامرضا براتی - عضو هیات علمی
محمد مرادی - عضو هیات علمی
رقیه سلیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد

استان زنجان بخشی از گستره  ناهموار  شمال باختری ایران است که با مساعدت عرض جغرافیایی، ارتفاع و جهت گیری ناهمواری ها در مسیر سامانه های بارش زای غربی است.  با حرکت خاور سوی موج های کوتاه در بستر موج مدیترانه و تناوب فرازها و فرودها، امکان تغذیه سامانه های پدیدآورنده بارش های سنگین از پهنه های آبی هم عرض فراهم است. دراین تحقیق با هدف تعیین سامانه های عامل این  بارش ها در ترازهای میانی وردسپهر و پایینی؛فرض«دریای مدیترانه به عنوان مهم ترین خاستگاه تامین کننده نماین بارش ها» آزمون شد. برای انجام این آزمون در مرحله نخست، مقادیر بارش روزانه ۹  ایستگاه داده سنجی جوی داخل و پیرامون استان برای ماه های فروردین، اردیبهشت و خرداد از سامانه داده های محیطی سازمان هواشناسی تهیه شد. تنظیم جداول روزانه بارش ها بر مبنای آستانه ۳۰ میلی متر در روز، امکان استخراج ۱۳ مورد بارش سنگین را فراهم کرد. بررسی ها،گویای رخداد بیشترین فراوانی ها درفروردین ماه بود. در مرحله دوم، بر پایه معیارهای دوام روزانه بارندگی، جمع مقادیر ایستگاه ها طی روزا و جو نیز فراوانی ایستگاه های درگیر، ۸ موج بارندگی به عنوان بارندگی های شاخص تعیین شد. آخرین مرحله تحقیق تهیه داده های فشار تراز دریا، ارتفاع، دما، نم نسبی و ویژه، بادهای مداری و نصف النهاری از مرکز جهانی داده کاوی و نهایتا رسم الگوهای روزانه این داده ها بود. نتایج تحلیل نقشه های وضع هوا طی روزهای بارندگی سنگین، گویای سمت یابی شار رطوبت در لایه زیرین پوش سپهر از خاور دریای مدیترانه روی استان بود. همچنین نتایج گویای تشکیل هسته های نم نسبی ۸۰ درصدی روی سرزمین طی روزهای بارندگی بود. واکاوی فرضیه تحقیق، مشخص نمود که بیشترین فراوانی بارندگی های سنگین استان زنجان طی بهار در فروردین ماه رخ داده اند و دریای مدیترانه در میان پهنه های آبی پیرامون ایران، مهم ترین نقش را در شار رطوبت برای بارش های سنگین شاخص استان داشته است.

بارش سنگین, دریای مدیترانه, شار رطوبت, استان زنجان